İslamın ilk anlarında, Məkkə dövrlərində insanlar iki qismə bölünürdülər. Müsəlman və Kafir. Çünki Məkkə dövrlərində müsəlmanlar az və çox zəif gücə malik idilər. Qənimət və buna oxşar başqa dünyavi mənfəət yox idi. Ona görə də İslama ancaq xalis qəlblə daxil olurdular. Hətta müşrüklər onlara dinlərindən dönsünlər deyə əziyyət versələr də onlar dinlərindən dönmürdülər. Ancaq Peyğəmbər (Allahın ona salavat və salamı olsun)Mədinəyə hicrət etdikdən sonra İslam dini və müsəlmanlar gücləndilər, İslam dövləti quruldu. Bədr döyüşündə müsəlmanlar qalib gəldikdən sonra müxtəlif məqsədlərə nail olmaq üçün bir qrup insan özlərini İslam dininə daxil olmuş kimi göstərməyə başladılar. Belə ki, onlar zahirdə müsəlmanlarla birlikdə olsalar da, daxilən müşrüklərlə birlikdə idilər. Bu qrup insanların başçısı isə Abdullah ibn Ubey ibn Səlul idi. Bəs münafiq kimdə deyilir? Münafiq – daxilən kafir, zahirən isə özünü müsəlman kimi göstərənlərə deyilir. Münafiqlər qəlblərindəki küfrlərini Peyğəmbər (Allahın ona salavat və salamı olsun) və onun səhabələrindən gizlədirdilər. Allahdan isə heç nəyi gizlətmək mümkün deyil. Uca Allah buyurur: “Əgər Biz istəsəydik, on ları sənə göstərərdik, sən də onları üzlərin dəki əlamətlərdən tanıyardın. Sən onları da nışıq tərzlərindən mütləq tanıyacaq san. Allah sizin əməllərinizi bilir”(Muhəmməd, 30). Həmçinin Tövbə surəsində Uca Allah münafiqlərin bir çox sifətlərini üzə çıxartdı. Abdullah ibn Abbas (Allah ondan razı olsun) demişdir: “Onların (münafiqlərin) vəsfləri elə nazil olurdu ki, hətta biz güman edirdik ki, onların hamısı barədə zikr olunacaqdır”. (İbn Munzir) Peyğəmbər (Allahın ona salavat və salamı olsun) onları tanısa da “Muhəmməd ətrafındakıları öldürür” deyilməsin deyə, onlarla pis davranmır, onların əziyyətlərinə dözürdü. Fikir verin, Peyğəmbər (Allahın ona salavat və salamı olsun) bu anda belə dəvəti düşünür, İslamın adına ləkə gəlməsin deyə özünün əziyyət çəkməsinə belə razı olurdu. Biz də Peyğəmbərimizdən (Allahın ona salavat və salamı olsun) nümunə götürərək islam dəvətinə xələl gəlməməsi üçün, namaz qılıb, ibadət edənləri pis əxlaq nümunəsi kimi göstərməsinlər deyə, özümüzü hər yerdə əxlaqlı aparmalıyıq. Nəfsimizə xoş gəlsə də, Allah üçün, İslam dəvəti üçün çox şeyləri tək etməliyik. Çünki islama daxil olmamışdan öncə göstərdiyimiz əxlaqın zərəri təkcə özümüzə olurdusa, islama daxil olduqdan sonra bu zərər bütün islam ümmətinə, namaz qılanlara dəyir. Və bunun məsuliyyətini daşımaq isə çox çətin və təhlükəli məsələdir. Hətta səhabələr və saleh insanlar da nifaqdan qorxduqları halda, biz də arxayın olmamalı, nifaqın əlamətlərini lazımı şəkildə öyrənib özümüzü bu təhlükədən qorumalıyıq. Uca Allah Qurani-Kərimdə, Peyğəmbər (Allahın ona salavat və salamı olsun) öz hədislərində münafiqlərin əlamətlərini biz müsəlmanlara bildirmişdir ki, özümüzü o sifətlərdən uzaq edək, həmçinin münafiqlik əlamətləri olan insanları tanıyıb bu növ insanlardan da uzaq olaq. Bunun üçün özümüzü tez-tez hesaba çəkməli, həqiqi iman gətirənlərdən olub — olmadığımızı özlüyümüzdə araşdırmalıyıq. Çünki insan öz nəfsini daha yaxşı tanıyır, nəfsinin ona nəyi əmr etdiyini daha yaxşı bilir. Nifaqın əlamətlərini bilmədiyi üçün bir insanda münafiqlik xisləti olsa da, o, bunu hiss etməyə bilər. Buna görə də bu barədə bilməli olduğumuz məsələlər vardır. Nifaq iki qismə bölünür: Birinicisi: Böyük nifaq. Bu o nifaqdır ki sahibini əbədi olaraq Cəhənnəmin alt qatına aparır. Bu o nifaqdır ki, qəlbindəki küfrü gizlədib, üzdə özünü müsəlman kimi göstərir. Uca Allah onlar barədə belə buyurur: “İnsanlar arasında elələri də vardır ki, mömin olmadıq ları halda: “Allaha və Axirət gü nünə inanı rıq”– deyirlər. Onlar Allahı və iman gə ti rənləri aldatmağa çalışır lar. Hal buki yalnız öz lərini aldadır və bunu anlamırlar. Onların qəlblərində xəs tə lik var dır və Allah da onların xəs təliyi ni artır mışdır. Yalan söylə diklərinə görə də üzücü bir əzab çəkəcəklər”. (Bəqərə, 8-10). Uca Allah münafiqlərin nə qədər təhlükəli olduğunu bildirmək üçün Quranda çox yerlərdə bu mövzuya toxunmuşdur. Elə, münafiqləri ifşa edən Tövbə surəsini və Quranda onların adına tam bir surə olması buna dəlildir. Bu surə Munafiqun surəsidir. İkincisi: Əməli nifaq. Nifaqın bu növü sahibini islamdan çıxartmasa da bu əməlləri edən böyük günah sahibi olur və hər dəfə davamlı olaraq bu əməlləri etməklə böyük nifaqa yaxınlaşır. Qeyd etdiyimiz kimi münafiqlərin əlamətləri vardır ki, bunlarda bəzilərini xatırlatmaq istərdim. Abdullah Amr ibn As () rəvayət edir ki, Peyğəmbər (Allahın ona salavat və salamı olsun) dedi: “Kimdə bu dörd xislət olarsa xalis münafiq olar. Danışdıqda yalan danışar, əhd etdikdə əhdinə müxalif çıxar, münaqişə etdikdə qışqırar, ona nəisə əmanət edildikdə xəyanət edər”.(Buxari vı Muslim). Başqa bir rəvayətdə isə “Münafiqin əlaməti üçdür”, deyilmişdir. Müslimin rəvayətində belə deyilir: “Danışdıqda yalan danışar, vəd verdikdə vədinə xilaf çıxar, əmanət olunduqda əmanətə xəyanət eləyər. Hətta namaz qılıb, oruc tutub və müsəlman olduğunu iddia eləsə belə”(yəni münafiqdir). Nifaqın əlamətləri bununla bitmir. Nifaqın çoxlu əlamətləri vardır ki, Uca Allah Qurani-Kərimdə, Peyğəmbər (Allahın ona salavat və salamı olsun) hədislərində bizə bu barədə xəbər vermişdir. Bunlardan: Yalan, xəyanət, vədə xilaf çıxmaq, ibadətlərə tənbəlliklə yanaşmaq, riya, Allahı az zikr eləmək, az namaz qılmaq, müsəlmanları lağa qoymaq, istehza eləmək, sədəqəni qəlbən istəmədən məcburən vermək, Allahın qədərinə etiraz eləmək, salehlər barədə pis danışmaq, camaat namazından yayınmaq, islah adı ilə fitnə-fəsad törətmək, zahirinin batininə müxalif olması, mübahisə etməsi, yalandan and içmək, paxıllıq, pis işləri əmr edib yaxşı işlərdən çəkindirmək, Allahı tez-tez unutmaq, elm almağa cəhd etməmək, insanlardan günahlarını gizlədib Allahdan utanmamaq, mömin günah etdikdə sevinmək və s. Amma bu o demək deyil ki, ətrafımızda olan insanlarda bu əlamətlərdən hansısa birini görsək, hətta lap hamısını görsən onun münafiq olduğuna etiqad etməli, onu münafiq kimi çağırmalı, münafiq hesab edib ondan ayrılmalı, zikr edilən ayələrin və hədislərin onlara xas olduğunu düşünməliyik. Əvvəla unutmamalıyıq ki, qeyd etdiyimiz ki, yalnız böyük nifaq sahibi əbədi Cəhənnəmlikdir. Əməli nifaq sahibi isə deyildir. Həmçinin br kəsə münafiq demək çox təhlükəlidir. Ey müsəlman qardaşlarım! İbrət olsun deyə, Peyğəmbərin (Allahın ona salavat və salamı olsun) zamanında mövcud olan münafiqlərdən bir neçəsinin halını zikr edirəm. Onlardan biri Peyğəmbərin (Allahın ona salavat və salamı olsun) yanına gələrək deyir: «Ey Allahın elçisi mən səninlə Tabuk döyüşünə getməyəcəm. Çünki mən sarı qadınları gördükdə səbr eləyə bilmirəm. Peyğəmbər (Allahın ona salavat və salamı olsun) ona bu sözünə görə döyüşə çıxmamağa icazə verir. Bu hadisənin ardından bu ayə nazil olur. “Onlardan eləsi də var ki: “Mənə izn ver döyüşə getmə yim, məni günaha batırma!”– deyir. Doğrusu, onlar ar tıq günaha bat mışlar. Şübhəsiz ki, Cə hənnəm kafirləri çulğaya caqdır”(Tövbə, 49). Həmçinin, İbn Cəmil Peyğəmbərin (Allahın ona salavat və salamı olsun) yanına gələrək deyir: “Ey Allahın elçisi! Mən kasıbam. Allaha dua elə mən də varlı olum, Allah yolunda çoxlu sədəqə verim. Daha sonra Allah ona mal-dövlət versə də o, zəkat verməkdən imtina edir. Uca Allah isə bu barədə ayə nazil etdi. “Onlardan: “Əgər Allah Öz lüt fündən bizə bəxş etsə, əlbəttə, biz sə də qə verər və əmə lisaleh lərdən ola rıq!”– deyə Allaha əhd edənləri də var dır. Allah Öz lütfündən on lara ver dik də isə simiclik edə rək üz çevirib getdi lər”(Tövbə, 75-76). (Təfsir alimləri bunu təfsir kitablarında qeyd etmişlər) Peyğəmbər (Allahın ona salavat və salamı olsun) tərbiyəsini almış səhabələr özlərini ibadətə sərf edib, günahlardan uzaq durmalarına baxmayaraq qəlblərində nifaq olmasından qorxardılar. İbn Əbu Məlikə () deyir ki, “Peyğəmbərin (Allahın ona salavat və salamı olsun) 30 səhabəsini gördüm hamısı nəfsinə görə nifaqdan qorxardılar”. (Buxari). Belə ki, bir neçə dəfə sözü vəhy ilə üst-üstə düşən (yəni o istəyən bir şey barədə Allah tərəfindən Peyğəmbərimizə vəhy olunan , məs. Hicab ayəsi), Cənnətlə müjdələnən, şəhid olması qabaqcadan xəbər verilən və həddindən artıq fəzilətləri olan Ömər ibn əl-Xəttab (Allah ondan razı olsun) qəlbində nifaq olmasından qorxardı. Peyğəmbər (Allahın ona salavat və salamı olsun) münafiqlərin adlarını Huzeyfə (Allah ondan razı olsun) adlı səhabəyə bildirmişdi. Ömər (Allah onda razı olsun) Huzeyfəyə (Allah onda razı olsun) dəfələrlə yaxınlaşıb, ondan münafiqlərin adlarını soruşardı. Huzeyfə (Allah onda razı olsun) demədikdə isə Ömər (Allah onda razı olsun) ona buyurur: “Allaha and verirəm de görüm, Peyğəmbər (Allahın ona salavat və salamı olsun) mənim adımı onlarla yanaşı çəkdimi?”. Allahu Əkbər! Ömərin (Allah onda razı olsun) ibadətlərinə baxın, günahlardan çəkinməsinə baxın. Bizim də ibadətlərimizə, günahlardan çəkinməmimizə baxın. Biz heç bir dəfədə olsun qəlbimizdə nifaq olmasından qorxmuşuqmu?!. Münafiqlər sırasında gələ biləcəyimiz qorxusundan əməllərimizə baxıb günahlardan çəkinmişikmi , buna cəhd etmişikmi? Həsən əl-Basri buyurur: “(Nifaqdan) ancaq mömin qorxar, ondan ancaq münafiq əmin olar”. Allah bizi nifaqdan qorxub, əməllərinə hər gün , hər an nəzər salıb, islah edən möminlərdən, həqiqi İslamı yaşayanlardan etsin. Ardı var… Ramil Soltanov
| Baxılıb: 689 | Tarix: 
