Mebel mağazasında əri ilə dalaşan hicablı qadın haqda fikirləşdikdə oxuduğunuz məqaləni qələmə almağın zəruriliyini düşündüm. Sadə həyat tərzi sürmənin gözəlliyini itirən bir mədəniyyət bizim mədəniyyətimiz ola bilməzdi.
Daxili memarlıq dizaynı ilə məşğul olanlar məni səhv başa düşməsinlər, ancaq peşələrinin bəzi cəhətlərini onların nəzərinə çatdırmaq istəyirəm. Xüsusilə daxili memarlıq və dizayn sahəsində lider olan İtaliya və İspaniyanın sürətlə böhrana üz tutması bizə bəzi sosial xəstəlikləri xatırlatdı. Bu üç sosial xəstəlik həm ailənin, həm də ölkə iqtisadiyyatının tənəzzülünün gizli psixi-sosioloji aspektləridir.
Qərbin “hedonizm, eqoizm və komfortizm” xəstəlikləri qeyd etdiyimiz tənəzzülün göstəricisi kimi dəyərləndirilməlidir. Təəssüf ki, bu sosial xəstəliyin simptomlarına artıq cəmiyyətimizdə də asanlıqla rast gəlinir.
Zövq hərisliyini, paxıllığı və şəxsi komfort aşiqi olan fərdlərin əksəriyyət təşkil etdiyi heç bir ailə həqiqi mənada xoşbəxt ola, heç bir qurum mövcudluğunu qoruyub davam etdirə və heç bir cəmiyyət yaşaya bilməz.
Bu üç xəstəliyin nəticəsi…
İnsanların tənbəlləşməsi, lüks və əyləncənin ön plana çıxarılması, əmək və məsuliyyət hissinin azalması, israfın, acgözlüyün yayılması, sosial münasibətlərdə hörmətin və simpatiyanın “qiymətdən düşməsi” və paxıllığın təşviq edilməsi nəticəsində bəzi dəyərlər öz çəkisini itirər.
Eləcə də sevgi, hörmət, etibar, mərhəmət və məsuliyyət kimi məfhumlar dəyərdən düşər.
Xalqın mövcud quruluşa sevgisinin və etibarının zəifləməsi ilə birlikdə cəmiyyətdə ədalət və dürüstlüyün pozulması gəlirlərin bölüşdürülməsində fəsada yol açar.
Bir yerdə ki, əxlaqsız ticarət, prinsipsiz siyasət, faydasız elm, zəhmətsiz varlılıq, vicdansız həzz və qayğısız dindarlıq mövcuddursa, deməli, orada hedonizm, eqoizm və komfortizm kimi sosial xəstəliklər qeyd etdiyimiz dəyərlərin üstündən xətt çəkibdir.
Kredit kartı tələsi
Kredit kartının nağd kimi qəbul edilməsi və onunla annuitet ödəniş adı altında qurulan tələ insanları alış-veriş çılğınlığı toruna salır. Qarşılıqsız sərmayə kimi xarakterizə edilən kredit kartlarının bankların gəlirlərinin dörddə birini qarşılaması da təsadüfi deyildir.
İstehsalçı davranışına təsir göstərən sosial xəstəliklər insanda özünənəzarət mexanizmi olan “tələb və ehtiyac” balansının pozulmasına gətirib çıxarır. Nəticədə, insanın xoşuna gələn paltar, ev əşyası, fərdə yönəlmiş tələ ehtiyacı olmayan şeyin alınması prosesi meydana gəlir.
Kifayətlənmə hissini zədələyən müasir həyat tərzi qənaət edərək yaşamağı köhnəfikirlilik kimi təqdim edib.
“X” nəsil gənclik
“Əgər yeməyəcəksənsə, xərcləməyəcəksənsə, onda nə üçün qazanırsan?” – deyən tərəf müqabilləri şirkətləri müflisləşdirməyə davam edəcək.
Bir dəfə bir firmanın gənc işçilərindən biri iş yerini tərk etmişdi. Keyfiyyət standartlarına müvafiq olaraq, işdən nə üçün çıxdığını öyrənmək istədikdə aldığımız cavab qarşısında ağzımız açıq qaldı. Belə ki, 25 yaşlı gənc bir müddət çıxdığı iş yerində kifayət qədər yaxşı qazandığını, ancaq pulunu xərcləmək üçün vaxt tapa bilmədiyini deyir və əlavə edirdi: “Qazandığımı xərcləməyə vaxt tapa bilmirəmsə, nə üçün işləməliyəm?”
Məqsədi yeyib-içmək və əyləncə olan “X” nəsil gənclərə bəşəri dəyərləri öyrətmək və yüksək ideallar verməkdən başqa çıxış yolumuz yoxdur.