Bu mövzunu yazmaqda məqsədimiz zamanımızda müsəlmanları məşğul etmiş cəhalətin üzr olub olmaması məsələsinə aydınlıq gətirmək deyildir. Lakin bu məsələ ilə bağlı müsəlmanlar öz aralarında münaqişə edərkən tərəflərdən hər biri öz görüşləri üçün Qurandan və sünnətdən dəlillər gətirməyə çalışırlar. Cahilliyi küfr və şirk kimi məsələlərdə üzr sayanların gətirdiyi dəlillərdən də biri validəmiz əs-Siddiqa Aişə’nin – radiyallahu anhə - sözləridir. İddiaya görə Allahu Təalənin insanın öz nəfsində gizlətdiklərini bilməsi həqiqətindən Aişə anamız cahil olmuşdur. Bununla əlaqədar olaraq bu iddianın nə qədər doğru olub olmadığını araşdıracağıq.
Hər şeydən əvvəl bu barədə gəlmiş rəvayətlərə və müxtəlif ləfzlərə nəzər salmaq lazımdır. Bu müxtəlif ləfzlərə nəzər saldıqdan sonra rəvayətin əslinin necə olduğunu və hansı şəkildə səhih olduğuna baxmaq lazımdır. Bu hadisəni hədis imamları uzun olaraq kitablarında qeyd ediblər, lakin mövzu ilə əlaqədar olan hissəsi belədir: “(Peyğəmbər) içəri daxil oldu və dedi: “Sənə nə olub ki, ey Aişə, tənginəfəs olmusan, sinən qalxıb?” Dedi: “Dedim: “Heç bir şey olmayıb, ey Allahın Elçisi!” Dedi: “Ya sən xəbər verəcəksən, ya da əl-Lətif əl-Xabir xəbər verəcək!” Dedi: “Dedim: Ey Allahın Elçisi! (Salləllahu aleyhi va səlləm) Atam, anam sənə fəda olsun!” və ona hər şeyi xəbər verdim. Dedi: “Qarşımda gördüyüm qaraltı sən idin?” Dedim: “Bəli!” Belimdən elə vurdu ki, ağrıtdı və dedi: “Məgər Allahın və Onun Elçisinin sənə zülm edəcəyini zənn etdinmi?” (Aişə) dedi: “İnsanlar nə gizlətsələr də Allah onu bilir, bəli!” (Peyğəmbər) dedi: “Gördüyün zaman mənə Cibril – aleyhissələm – gəlmişdi. Məni çağırdı və çağırışını səndən gizlətdi. Mən də səndən gizli olaraq ona cavab verdi. Sən paltarlarını soyunmuş olduğun halda yanına girəcək deyildi ki!...”