Qaydalardan ən başlıcası bu əməllə məşğul olan insanın əmr və ya nəhy etdiyi şey haqqında yetərincə məlumatı olmasıdır. Eləcə də həmin məsələ barəsində fərqli düşünənləri elə ilk fürsətdə inkar etməməlidir. Həmçinin özü bu məsələdə istiqamət sahibi olmalı, başqalarından tələb etdiyinə ən birinci özü əməl etməli, və bu əməldə ən ixlaslı olmalıdır.
Şeyx Abdulbari əz-Zəmzəmi (Məğrib Üləma Heyətinin üzvü) deyir: "İki mühüm amil vardır ki, əmr bil məruf nəhy anil münkərlə məşğul şəxs bunlara hökmən diqqət etməlidir. Ətrafdakılara və insanın özünə ziyanlı otan bu səhəblər varsa bunlar tez aradan qaldırılmalıdır. Bunlar aşağıdakılardır: Mərufu əmr edib münkərdən nəhy edən kəs dinini onun harammı, halalını dərindən bilməlidir. Allah-tala Qurani-Kərimdə buyurmaqdadır: "..Hər toplumdan bir qrup (arxada) qalsın və dinini təfəqqüh etsin (dərindən öyrənsin) ki, (cihaddan) qayıtdıqları zaman onları (Allahın əmrləri barəsində) xəbərdarlıq etsinlər ki, bəlkə onlar çəkinələr" (Tövbə 122). Bu ayət ilə Allah-təala insanları yaxşılığa dəvət edən, onları pisliklərdən çəkindirən insana dinini təfəqqüh etməyi, yəni onu yaxşı-yaxşı öyrənib anlamağı ilk şərt otaraq əmr etmişdir. Əks təqdirdə bu insanın məruf olmayanlara ətrafındakıları dəvət etməsi və ya haram olmayanlardan insanları nəhy edərək dini onlara darıxdırıcı, yaşanmaz hala gətirməsi ehtimalı böyükdür. Beləliklə Allahın izn vermədiyi yolu düşərək islah edici deyil azmış və digərlərini də azdıracaq birisinə çevrilə bilər. Əmr bil məruf nəhy anil münkərlə məşğul olan şəxs Allaha itaət və təqva sahibi olmalıdır. Allah-tala Qurani-Şərifdə buyurmaqdadır: "Allaha tövbə edənlər, ibadət edənlər, onu həmd edənlər, Allah üçün yola çıxanlar, ona səcdə edənlər, rüku edənlər və yaxşılığı əmr edib pislikdən çəkindirənlər, Allahın hüdudlannı (əmr və qadağalarını) qoruyanlar." Bu ayədə Allah əmr bil məruf nəhy anil münkərlə məşğul olanın sifətlərini sadalamaqdadır. Göründüyü kimi ən əvvəldə də tövbə gəlməkdədir. Ümumiyyətlə burada sadalanan xüsusiyyətlər təqvanın məcmusudur. Bu keyfiyyətlərə malik olan şəxsin nəsihəti dinlənər, sözünə ehtiram göstərilər. Yaxşılığa əmr pislikdən nəhy edərkən ən əsas olan amillərdən biri də bu vəzifəni yerinə yetirərkən ixlas və səmimiyyətdən ayrılmamaqdır. Və xatırlatdığımız kimi dəvət etdiklərinə əvvəl özü əməl etməli, nəhy etdiklərindən də hamıdan qabaq özü uzaq durmalıdır. Bu barədə Qurani-Kərimdə Allah-təata Şueybin (ə) qövmünə dediklərini vurğulamaqdadır: "...Mən sizə yasaq buyurduğum şeyin əksinə gedib onu Özüm etmək istəmirəm. Mən yalnız bacardığım qədər sizi islah etmək istəyirəm..." Göründüyü kimi insanları islah etmənin əsas şərtlərindən biri insanın dəvət etdiyini özü yaşaması peyğəmbərlərin metodu və əxlaqıdır. Əks təqdirdə insanları haqqa və səlaha deyil, batilə və fəsada dəvət etmiş olarlar. Bununla əlaqədar Rəsululah (s) bir hədisində buyurmaqdadır "Qiyamət günü bir nəfər gətirilib cəhənnəmə atılacaq. Bağırsaqları töküləcək. Uzunqulaq su çarxının başına fırlandığı kimi bağırsaqlarının ətrafına fırlanacaq. Cəhənnəm əhli onun ətrafma toplanaraq: "Ya filan, yazıqlar olsun sənə. Məgər sən bizi mərufa əmr edib, münkərdən nəhy etmirdimmi?" deyə soruşacaq. O isə deyəcək: "Bəli, mən sizə mərufu əmr edir, ancaq özüm ona əməl etmirdim. Eləcə də münkərdən nəhy edirdim, ancaq nəhy etdiklərimi özüm işləyirdim." Bu hədis bir daha əmr bil məruf nəhy anit münkərin nə qədər məsuliyyətli bir vəzifə olduğunu göstərməkdədir. ( Buxari və Muslim)
| Baxılıb: 744 | Tarix: 
