"Ey
Muhəmməd bəndələrim məni sənə səndən soruşsalar, bilsinlər ki, mən,
şübhəsiz ki, onlara yaxınam, Məndən istəyənin dua etdiyində duasını
qəbul edərəm. Artıq onlar da davetimi qəbul gətirib mənə inansınlar,
doğru yolda yürüyenlerden olsunlar" [2]
ان الحكم الا لله عليه توكلت وعليه فليتوكل المتوكلون
"Hökm ancaq Allahındır. Mən ona əsaslanır ona güvenirim.Tevekkül edənlər yalnız Ona təvəkkül etsinlər." [3]
ومن يتوكل على الله فهو حسبه
"Allaha güvənən kimsəyə o kifayət edər" [4]
ومن اضل ممن يدعوا من دون الله من لايستجيب له الى يوم القيمة
وهم عن دعائهم غافلون
"Allahı buraxıb ta qiyamət gününə qədər cavab verə bilməyən olan kimsəni çağı randa daha sapık kimdir? Halbuki ki bunlar onların çağırışının fərqində deyillər. "[12]
قل ادعوا الذين زعمتم من دونه فلا يملكون كشف الضر عنكم
ولا تحويلا (56) اولئك الذين يدعون يبتغون الى ربهم الوسيلة ايهم
اقرب ويرجون رحمته ويخافون عذابه ان عذاب ربك كان محذورا (57)
"Son
Allahın xaricində kuruntusunu etdiyiniz çağırın görək onlar sıkıntınızı
nə aradan qaldırmağa nədə bir başqa tərəfə çevirməyə tətbiqi
yetirebilirler. Çağırdıkları
bu şeylerde Rəbbinin hansı daha yaxın deyə vəsilə axtarır, rəhmətini
umar əzabından qorxur çünki Rəbbinin əzabı aramızda qorxuludur. "[13]
"Şübhəsiz ki, məscidlər Allaha məxsusdur. Elə isə Allah ilə birlikdə bir başqasına dua etməyin." [14]
Allah Rəsulu (s.ə.v.) ibni Abbas (ra) 'e belə buyurmuşdur;
"İstediğin zaman Allahdan iste istiane (istimdat) etdiyin zaman Allahdan istiane et" [15]
Əli ibn Huseyn haqqında aşağıdakı anlatıldı:
"O bir adamın Peyğəmbər (sav) 'in qəbrinin yanındakı bir boşluğa gəldiyini gördü. Adam ora girmiş dua ediyormuş. Əli ibn Huseyn
onu çağırıp bunları söyləmiş: 'Mən sənə babamdan duyuduğum, onunda
dedem Rəsulullah (sav)' dən eşitdiyi bir hədisi aktarayım mı?
"Kabrimin bayram yerinə; evlərinizi də qəbirlərindən döndərməyin. Mənə salat edin. Sizin salat və selamınız harada olsanız, mənə çatar. "[5]
Əbu Hüreyre'den rəvayət etdiyinə görə, Rəsulullah (s.ə.v.): "evlərinizi, qəbirlərindən döndərməyin. Mənim kabrime də bayram yerinə çevirməyin. Mənə salat gətirin. Çünki harada olsanız, salatınız mənə çatar. "Buyurdu. [6]
Aişə
(r.anha) 'dan rəvayətə görə: "Peyğəmbər (sa) Baki gedər onlara (oradakı
müsəlmanlara) dua edərdi. Aişə bu vəziyyət haqqında ona soruşduqda
onlara dua etməklə əmr edilmişdir deyə cavab verdi." [7]
"Rasûlullah
(sa) Aişe'nin yanında gecelemesi lazım olan hər bir gecədə gecənin son
hissəsində çıxar və belə deyirdi: əs-Selamun aleykum ey möminlər
topluluğunun yurdu [da olanlar]. Şübhəsiz ki, bizlər də, siz də və sabah
vaadolunduklarınız da müəyyən bir ecele qədər ertelenmişizdir. Şübhəsiz bizlər-inşaallah-sizə yetişeceğiz. Allahım Bakiu'l-Garkat'de görənlərə bağışlanma buyur. " [8]
Bureyde'den rəvayət edilmişdir. O
dedi ki: "Rasûlullah (sa) kabristana çıxdıqlarında onlara (nə
söyleyeceklerini) öğretiyordu. O baxımdan onlardan biri (qəbir
ziyarətinə getdiyində) belə deyirdi:
Ey mö'minlər və müsəlmanlardan olan bu diyarın əhalisi salam sizlərə! Şübhəsiz bizlər inşaallah [sizə] kavuşacağız. [Siz bizdən əvvəl getdim, biz də arxa tərəfdən gəlirik.] Allahdan bizə də, sizə də əmin-amanlıq verməsini istəyirik. "[9]
İslamda dilək və istəklər yalnız Allaha ərz edilir. Allahdan başqasına sığınma və Ondan gayrisinden bağışlanma dilemek doğru deyildir. Gerçək belə olmasına baxmayaraq, duaya bir sürü batil hərəkətlər sokulmuştur.
Bəziləri dua edərkən sanki dava edir kimi bağırıp çağırır. Kimisi dua etmək üçün türbələrə, yatırlara koşuşturuyor. Kimisi də mezarlara əlini üzünü sürməkdə, türbelerin eşik və pəncərələrini öpmektedir. Bir növ tapınma hərəkətləri etməkdədirlər.
Bu hərəkətlərin cümləsi səhvdir və batildir. Dua etmək üçün qəbir başına, yatır taşına getməyə ehtiyac yoxdur. Qəbirdə yatan mevtalar insanların diləklərini yerinə gətirə bilməzlər ". Dua edən kişi ilə Allah arasında vasitə ola bilməzlər. Çünki İslamda Allaha sığınma, Ona dua etmək üçün bir aracıya ehtiyac yoxdur. Qul, vasitəsi Allaha iltica edər. Bu
Beləliklə bir kimsə, "Falan yatiram getdim ona dua etdim o mübarək
şəxsin himmeti ilə duam qəbul oldu" deyərsə bu şirktir və caiz deyildir.
Qəbirdən;
ölümü düşünmək, axirəti xatırlamaq və insanın hansı Mevkii olursa olsun
bir gün gəlib məzarda yatan kimi torpaq olacağını görmək və ibrət almaq
üçün ziyarət edilir. Bunun xaricindəki davranışlar bidattir.
İnsanın uca yaratıcıya qarşı etmək məcburiyyətində olduğu ibadət vəzifələrindən biri də dua 'dır. Sevgili Peyğəmbərimizin bildirdiyinə görə "Dua bir ibadətdir" [10]
İnsan hansı növ inancı taşırsa taşının, heç bir zaman dua etmək lüzumunu hissetmektedir uzaq qalmamışdır. Həqiqətən, insan yaradılışı gərəyi həmişə üstün bir qüdrət bağlanmış, ona inanmış və ondan kömək dilemiştir. Məhz
dua, bu inanışın dilə gətiriliş biçimidir.Aslında dua, söz anlamı
baxımından; Allahdan kömək diləmə mənasını "çağrıda bulunmak, dəvət
etmək", "yardım və əmin-amanlıq istəmək" anlamlarına gəlməkdədir.
Məhəmməd Hamdi YAZIR dua'yı belə tərif etməkdədir.
"Dua; küçüğü büyükten, gücsüz qadirdir hacet və arzusunu tələb və ricası deməkdir. [11]
O
halda dua edərkən heç bir şeyi Allaha şərik koşmadan vasitəsi olaraq
ancaq ona güvənib və ondan gözləyərək boyun büküp istemelidir.Çünkü aciz
istəmək düşər. Kâdir'in isə vermək şanındandır.Şânı uca Allah daha yaxşı bilir.
Musab Köylüoğlu
[1] Mö'min 60
[2] əl-Bəqərə 186
[3] Yusuf 67
[4] Talaq 3
[5] İbn Ebi Şeybe, II/83/2; Əbu Yala, Müsned, k.32 / 2
[6] Əbu Davud, 2042; Ahmed, II/367 Hasen bir senedle.
[7] Hadisi Ahmed (VI, 252) 'də Buxari və Müslim'in şartına görə sahih bir senedle rəvayət etmişdir. Bu manadaki bir hadis Müslim və başqaları tərəfindən başqa bir yolla və uzunca yazılmışdır.
[8] Hadisi Müslim (III, 63), Nesai (I, 287), İbnu's-sünni (585), Beyhaki (IV, 79), Əhməd (VI, 180) 'də rəvayət etmişlər. Ancaq Ahmed'in rivayetinde bağışlanma üçün dua ifadəsi yoxdur. Fazlalık ona və İbn əs-Sünni'ye aiddir.
[9] Hadisi Müslim (III, 65), Nesai, İbn Mace (I, 469) 'da rəvayət etmişlər. Eyni şəkildə İbn Ebi Şeybe (IV, 138), İbnu's-sünni (582), Beyhaki və Əhməd (V, 353, 359-360) 'də rəvayət etmişlər.
[10] Tecrid-i Sarih, c. 12, s. 360.
[11] Haqq Dini Qur'an Dili, M. Hamdi Yazır, c. 3, s. 2194.
[12] Ahkaf -5
[13] SRA 56-57
[14] Cin 72/18
[15] Ahmet-Tirmizi
| Baxılıb: 773 | Tarix: 
