|
HƏDİSLƏR
| |
| XEDICE73 | Tarix: Çərşənbə axşamı, 27.07.2010, 23:23 | Yazı # 61 |
IDARƏÇİ
Qrup: İdarəçilər
Yazı: 280
Reputasiya: 10
Status: Saytda deyil
| IBN SIRIN DEMISDIR; IBN OMER GUZGUYE COX BAXARDI .HETTA SEFERE CIXANDA DA OZU ILE GUZGU GOTURURDU.ONDAN SORUSDUM KI; “GUZGUYE NE UCUN COX BAXIRSAN?” CAVABINDA DEDI; BASQASININ UZUNDE CIRKIN OLAN SEYI MENIM UZUMDE GOZEL EDEN ALLAHA HEMD ETMEK UCUN BAXIRAM.
”/IBN EBI ED-DUNYA ,”ES-SUKUR”,178DEYIREM SENEDI ZEYIFDIR. EBU BEKIR BIN EBU MERYEMDEN ; NEMETIN TAMAMI NEDIR? SORUSULDUQDA , O; “AYAQININ BIRI SIRAT KORPUSU UZERINDE IKEN
DIQERINI CENNETE QOYMAQINDIR “ –CAVABINI VERTDI./ YAXSI SENEDLE IBNI EBI ED- DUNYA,ES-SUKUR”181. BEKIR BIN ABDULLAH DEMISDIR;”EY ADEM OVLADI! ALLAHIN SENIN UZERINDE OLAN NEMETINI BILMEK ISTEYIRSENSE , IKI GOZUNU YUM VE KOR OLANLARIN NECE YASADIQINI DUSUN “ IBN EBI ED-DUNYA, “ES-SUKUR 182.
Allahım, mənim üçün əcr yaz və bir günahımı sil. Onu mənim üçün öz yanında toplayıb saxla və qulun Davuddan qəbul etdiyin kimi onu məndən qəbul et. (Əmin!)
|
| |
| |
| Iman | Tarix: Şənbə, 17.09.2011, 12:38 | Yazı # 62 |
Qrup: İdarəçilər
Yazı: 13
Reputasiya: 1
Status: Saytda deyil
| Əbu Hureyra (r.a) rəvayət edir ki, Peyğəmbər(sallallahu aleyhi va səlləm) dedi:
“Zənnə qapılmaqdan çəkinin! Çünki zənn ən yalan söhbətdir. Cəsusluq etməyin, bir-birinizlə rəqabət aparmayın, bir-birinizə arxa çevirməyin, bir-birinizə həsəd aparmayın, bir-birinizə nifrət etməyin. Ey Allahın qulları, qardaş olun!”(Buxari)
-------------
İbn Ömər (r.a) demişdir: «Mən Allah Elçisinin (s.a.v) belə dediyini eşitdim: «Allah mömini Özünə tərəf yaxınlaşdıracaq, Özü onu əhatə edib qoruyaraq və: «Filan günahı (etdiyini) bilirsənmi? Filan günahı (etdiyini) bilirsənmi?» - deyə soruşacaq. Mömin: «Bəli, ey Rəbbim!» - deyə cavab verəcək. Nəhayət, Allah ona günahlarını etiraf etdirdikdə və o, öz-özlüyündə həlak olduğunu güman etdikdə Allah buyu...racaq: «Dünyada sənin günahlarını ört-basdır etdim və bu gün də Mən sənin günahlarını bağışlayıram». Sonra ona (içində) yaxşı əməlləri yazılmış bir kitab veriləcək. Kafirə və münafiqlərə gəldikdə isə, (onların əməllərinə) şahid olanlar deyəcəklər: «Bunlar Rəbbinə iftira yaxanlardır» - deyəcəklər. Allahın lənəti olsun zalımlara!» (Hud 18)».
(əl-Buxari 65. Kitəbul-Məzalim 2261, 2309, 2441, 6960, 7076, 7514; İbn Macə 183. )
-------------
Peygember sellallahu aleyhi ve sellem buyurmushdur:
"Bir kishi seninle sohbet edib sonra donub (gederse), o sene emanetdir"
Sunenu Abu Davud, Sunen at Tirmizi
Insan sevdiyile baraberdir. Hedisi Serif
|
| |
| |
| Iman | Tarix: Bazar ertəsi, 14.11.2011, 15:28 | Yazı # 63 |
|
Qrup: İdarəçilər
Yazı: 13
Reputasiya: 1
Status: Saytda deyil
| Peyğəmbər (sellallahu aleyhi wa sallam)buyurdu: «Allah zatıyla yüksəkdə olmasına baxmayaraq namaz qılanın qarşısındadır. Onun üzünə baxar»
----
Buxari, Müslim, Məlik 1/173, Əhməd 2/6,29, Nəsai 2/51, İbn Məcə 731, Beyhəqi «Əsmə və Sifət» s. 465. əl-Albani «Səhihul Tərğib» 1/186,188, «Səhihul Cəmius Səğir» 753.
---------------------------------------------
Rəsulullah (sellallahu aleyhi va sallam) buyurdu: «(Allahım!) Səndən, üzünə baxmaq ləzzətini və Səninlə qarşılaşma arzusunu mənə lütf etməni diləyirəm»
--------
Əhməd 5/191, Həkim 1900, Təbərani «Məcmul Kəbir» 4803,4932, əl-Albani «Səhihut Tərğib» 1/346, «Ziləlul Cənnə» 1/185
Insan sevdiyile baraberdir. Hedisi Serif
|
| |
| |
| MeRYeM | Tarix: Şənbə, 07.01.2012, 18:04 | Yazı # 64 |
Qrup: İdarəçilər
Yazı: 4
Reputasiya: 2
Status: Saytda deyil
| Передают со слов Абу Хурайры, да будет доволен им Аллах, что пророк, да благословит его Аллах и приветствует, сказал: «Того, кто избавит верующего от одной из печалей мира этого, Аллах избавит от одной из печалей Дня воскресения, тому, кто облегчит положение несостоятельного должника, Аллах облегчит его собственное положение и в мире этом, и в мире ином, а того, кто покроет мусульманина, Аллах покроет и в мире этом, и в мире ином, и Аллах будет оказывать помощь (Своему) рабу, пока сам раб оказывает ее брату своему. Вступившему на какой-нибудь путь в поисках знания Аллах за это облегчит путь в Рай, а когда люди собираются в одном из домов Аллаха, где они совместно читают и изучают Книгу Аллаха, обязательно нисходит на них спокойствие, и покрывает их милость, и окружают их ангелы и поминает их Аллах среди тех, кто находится пред Ним, тому же , кого станут задерживать дела его, происхождение его не поможет двигаться быстрее»
(Муслим 2699).
Ya Rabbim, Sənə Sənin razı qalacağın şəkildə qayıda bilməyi nəsib et... Amin...
Yazını MeRYeM - Şənbə, 07.01.2012, 18:07 |
| |
| |
| Muslimah_92 | Tarix: Bazar ertəsi, 04.06.2012, 22:08 | Yazı # 65 |
UXTI
Qrup: İdarəçilər
Yazı: 522
Reputasiya: 6
Status: Saytda deyil
| Atıcılıq Hədisləri, Stratejik faktorlar
Əslində mövzu daha genişdir.İslamda təşviq edilən atıcılığın özü deyildir. Hər zamanın döyüşdə üstünlük təmin edən özünəməxsus stratejik faktorları vardır. Qədim savaşlarda bu faktorlar istehkam, ordunun manevr qabiliyyəti, üzbəüz savaş və atıcılıq peşəkarlığı kimi şeylər idi.
Zaman dəyişdiyi kimi, stratejik faktorlar da dəyişməkdədir. Elə isə hədəfləri yer üzənə İslamı hakim qılmaq olan müsəlmanlar, hədəfə aparan vasitələrə yaxşı yiyələnməlidirlər!
Lakin, çox təəssüf ki, müasir cihad qruplarının bir çoxu komunist partizan qrupların yarısı qədər belə stratejik ünsürlərə sahib deyillər. Əlbətdəki bunun bir çox səbəbi vardır. Lakin məncə - Allah daha gözəl bilir - başlıca səbəblərdən biri, müsəlmanların "əzbərçi" bir tərzlə köhnə taktikaları artıq dəyişmiş şərtlərdə tətbiq etməyə çalışmaları, zamanla ayaqlaşa bilməmələridir... Bu həm cihad sahəsində, həm elmdə, həm tasavvufda müşahidə edilən bir axsamadır...
Bu "əzbərçiliyi" ortaya çıxaran səbələrdə təbii ki çoxdur. Lakin bunların geniş müzakirə edilmə yeri bura deyildir.
Beləliklə bizlər yer üzündə İslamı hakim qılmağı hədəfləmiş insanlarıq. Bunun ən real və yayğın yolu isə savaşdır! Dolayısıyla bizlər zamanımızdakı stratejik üstünlük təmin edən faktorların nə olduğunu bilməli və onlara yiyələnməliyik.
Allah Rəsulunun - sallallahu aleyhi və səlləm - atıcılığa təşviq edən hədisləri də məhz buna dəlalət edir. Yoxsa "əzbərçi" yanaşma ilə anlaşılacağı üzrə mücərrəd atıcılığa deyil.
Atıcılıq müəyyən mənada öz strateji önəmini qorusada əvvəlki mərtəbəsində deyildir. "Yeni Dünya"da ən böyük stratejik faktorlar artıq kimyəvi, bioloji, nüvə silahları, hava üstünlüyünü təmin edən təyyarələr, kəşfiyat toplayan uydular, düşmən ölkənin infrastrukturunu çökdürməyə qadir cyber savaş qrupları və bənzəri şeylərdir.
Bu səbəblə şərhləriylə bərabər təqdim edəcəyim hədislər "əzbərçilik" prinsipinə görə anlaşılmamalıdır! Əksinə bu hədislər hər cür stratejik üstünlüyü əldə etməyə təşviq olaraq anlaşılmalıdır.
Ümumiyətlə bu prinsip, İslam üçün canı yanan hər müsəlmanın həyat şüarlarından olmalıdır:
"İslama və müsəlmanlara verəcəyim fayda lazımi bilgi və bacarıqlarım nisbətindədir!..."
|
| |
| |
| Muslimah_92 | Tarix: Bazar ertəsi, 04.06.2012, 22:08 | Yazı # 66 |
|
UXTI
Qrup: İdarəçilər
Yazı: 522
Reputasiya: 6
Status: Saytda deyil
| İslam alimləri tarix boyu bu mövzuda kitablar yazaraq müsəlmanları zamanlarındakı güc faktorlarına təşviq ediblər. Onlardan bəzilərini zikr etmək istəyirəm ki, həm İslam alimlərinin ümmətin güclü olmasına göstərdiyi xidmətlər bəlli olsun, həmdə geniş məlumat üçün müraciət edilə bilsin.
1. İshaq Əl Qarrab "Fədailur Ramy fi Səbililləhi Təala"
فضائل الرمي في سبيل الله تعالى
2. Muhəmməd bin Xələf Vəki "Ər Ramy vən Nidal"
الرمي والنِّضال
3. Şəmsuddin Əx Saxavi "Əl Qavlut Təmm fi Fadlir Ramyi bis Siham"
القول التام في فضل الرمي بالسهام
4. İbn Ən Naqib Əl Hənəfi "Mərifətur Ramyi bis Siham"
معرفة الرمي بالسهام
5. Əbul Qasim Ət Tabərani "Kitabur Ramy"
كتاب الرمي
6. Tacuddin İbn Ət Turkməni Əl Hənəfi "Kitabu Əhkəmir Ramy vəs Sabq"
كتاب أحكام الرمي والسبق
7. Muhəmməd bin Huseyn Əl Attar "Risalətun fir Ramyi bil Qunbara vət Tub"
رسالة في الرمي بالقُنْبَرة والطُّوب
8. İzzuddin İbn Caməa "Əvlal Əsbəb fir Ramy bin Nuşşab"
أولى الأسباب في الرمي بالنُّشَّاب
9. İbn Cərir Ət Tabəri "Əl Vazih fir Ramyi vən Nuşşab"
الواضح في الرمي والنشاب
10. Cəlaluddin Əs Suyuti "Ğarsul Ənşəb fir Ramyi bin Nuşşab"
غَرْس الأنشاب في الرمي بالنشاب
11. Muhəmməd bin Əhməd Əl Xalvəti "Tuhfətu Ulil Əlbəb fir Rəmyi bin Nuşşab"
تحفة أولي الألباب في الرمي بالنشاب
12. Əli bin Qasim Əs Sadi "Əl İfadə li Əhlis Səadə fi İlmir Ramyi bin Nuşşab"
الإفادة لأهل السعادة في علم الرمي بالنشاب
13. Əl Həsən Əl Buxari "Hidayətur Rami iləl Əğraz vəl Mərami"
هداية الرامي إلى الأغراض والمرامي
|
| |
| |
| Muslimah_92 | Tarix: Bazar ertəsi, 04.06.2012, 22:09 | Yazı # 67 |
|
UXTI
Qrup: İdarəçilər
Yazı: 522
Reputasiya: 6
Status: Saytda deyil
| Bu mövzuda bəzi məşhur və səhih hədislər:
وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ أَلاَ إِنَّ الْقُوَّةَ الرَّمْىُ أَلاَ إِنَّ الْقُوَّةَ الرَّمْىُ أَلاَ إِنَّ الْقُوَّةَ الرَّمْىُ
1. Allah Rəsulu - sallallahu aleyhi və səlləm – minbərdəykən buyurdu: "Onlara qarşı gücünüz çatdığı qədər qüvvə toplayın..." (Əl Ənfal: 8/60)
Diqqət edin! Şübhəsiz ki, qüvvə atmaqdır.
Diqqət edin! Şübhəsiz ki, qüvvə atmaqdır.
Diqqət edin! Şübhəsiz ki, qüvvə atmaqdır."
Hədisin mərtəbəsi: Səhih.
Qaynaqları: Muslim, Əbu Davud, Beyhaqi, Hakim, Tabərani, Əhməd, İbn Macə, Darimi, İbn Hibban.
سَتُفْتَحُ عَلَيْكُمْ أَرَضُونَ وَيَكْفِيكُمُ اللَّهُ فَلَا يَعْجِز أَحَدُكُمْ أَنْ يَلْهُوَ بِأَسْهُمِهِ
2. Allah Rəsulu - sallallahu aleyhi və səlləm - buyurdu: "Ölkələr sizə fəth etdiriləcək. Allah sizə yetər. Elə isə sizdən biri oxlarıyla oynamaqdan (hədəf üzərində məşq eləməkdən) uzaq qalmasın!"
Hədisin mərtəbəsi: Səhih.
Qaynaqları: Muslim, Tirmizi, Əhməd, İbn Hibban, Tabərani, Beyhaqi, Əbu Yala.
أَنَّ فُقَيْمًا اللَّخْمِيَّ قَالَ لِعُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍ تَخْتَلِفُ بَيْنَ هَذَيْنِ الْغَرَضَيْنِ وَأَنْتَ كَبِيرٌ يَشُقُّ عَلَيْكَ .
قَالَ عُقْبَةُ لَوْلَا كَلَامٌ سَمِعْتُهُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لَمْ أُعَانِيهِ قَالَ الْحَارِثُ فَقُلْتُ لِابْنِ شَمَاسَةَ وَمَا ذَاكَ قَالَ إِنَّهُ قَالَ مَنْ عَلِمَ الرَّمْيَ ثُمَّ تَرَكَهُ فَلَيْسَ مِنَّا أَوْ قَدْ عَصَى
3. Fuqeym Əl Ləxmi (səhabədən olan) Uqbə bin Amirə dedi: Yaşlı olub çətinlik çəkdiyin halda bu iki hədəf arasında gedib gəlirsən.
Uqbə cavabən dedi: Allah Rəsulundan – sallallahu aleyhi və səlləm – duyduğum bir söz olmasaydı bu işə tab gətirməzdim.
Haris dedi: (Hədisin ravilərindən olan) Əbu Şəmasədən bu sözün nə olduğunu soruşdum. Dedi: Rəsulullah – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurmuşdur: "Kim atıçılığı öyrənər, sonra bunu tərk edərsə bizdən deyildir" və ya "mənə üsyan etmişdir!"
Hədisin mərtəbəsi: Səhih.
Qaynaqları: Muslim, İbn Macə, Tabərani, Beyhaqi.
إنَّ اللهَ يُدْخِلُ بِالسَّهْمِ الوَاحِدِ ثَلاَثَةَ نَفَرٍ الجَنَّةَ : صَانِعَهُ يَحْتَسِبُ في صَنْعَتِهِ الخَيْرَ ، وَالرَّامِيَ بِهِ ، ومُنْبِلَهُ .وَارْمُوا وَارْكَبُوا ، وَأنْ تَرْمُوا أحَبُّ إليَّ مِنْ أنْ تَرْكَبُوا .
وَلَيْسَ مِنَ اللَّهْوِ إِلاَّ ثَلاَثَةٌ تَأْدِيبُ الرَّجُلِ فَرَسَهُ وَمُلاَعَبَتُهُ زَوْجَتَهُ وَرَمْيُهُ بِنَبْلِهِ عَنْ قَوْسِهِ .
وَمَنْ عَلِمَ الرَّمْىَ ثُمَّ تَرَكَهُ فَهِىَ نِعْمَةٌ كَفَرَهَا
4. Allah Rəsulu - sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: "Şübhəsiz ki, Allah bir ox səbəbilə üç nəfəri Cənnətə daxil edər:
1. Oxu Axirətdə xeyrini umaraq hazırlayan.
2. Oxu atan.
3. Oxçunun ona ox verən yardımçısı.
Ox atın, at minin! Atıcılıqla məşğul olmanız mənim üçün at minmənizdən daha sevimlidir.
Əyləncədən sayılmayan ancaq üç şey vardır:
1. İnsanın atını əhliləşdirməsi.
2. Xanımıyla oynaşması.
3. Oxunu yayına qoyub atması.
Kim atıcılığı öyrənib sonra tərk edərsə, bu onun küfr etdiyi/nankor olduğu bir nemətdir."
Hədisin mərtəbəsi: Səhihdir.
Qaynaqları: Hakim, Tirmizi, Beyhaqi, Əbu Davud, Əhməd, İbn Macə, Nəsai, Tabərani.
مَرَّ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَلَى نَفَرٍ مِنْ أَسْلَمَ يَنْتَضِلُونَ فَقَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ارْمُوا بَنِي إِسْمَاعِيلَ فَإِنَّ أَبَاكُمْ كَانَ رَامِيًا ارْمُوا وَأَنَا مَعَ بَنِي فُلَانٍ قَالَ فَأَمْسَكَ أَحَدُ الْفَرِيقَيْنِ بِأَيْدِيهِمْ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَا لَكُمْ لَا تَرْمُونَ قَالُوا كَيْفَ نَرْمِي وَأَنْتَ مَعَهُمْ قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ارْمُوا وَأَنَا مَعَكُمْ كُلِّكُمْ
5. Nəbi – sallallahu aleyhi və səlləm – Bənu Əsləm qəbiləsindən ox atmaqda yarışan kimsələrin yanına gəldi və dedi: "Ey İsmayıl oğulları! Atın! Çünki sizin atanız (ulu babanız) oxçu idi. Atın! Mən filankəslərlə bərabərəm/onların tərəfin tuturam."
İki yarışan qrupdan biri (tərəfi tutulmayan) atmağı buraxdı. Allah Rəsulu – sallalahu aleyhi və səlləm – dedi: "Sizə nə oldu atmırsınız? "
Dedilər: Sən onlarla bərabərkən/tərəflərini tutarkən biz necə ataq?
Nəbi - sallalahu aleyhi və səlləm – buyurdu: "Atın! Mən hamınızla bərabərəm/tərəfinizi tuturam."
Hədisin mərtəbəsi: Səhihdir.
Qaynaqları: Buxari, İbn Macə, Hakim, Beyhaqi, Tabərani, Əhməd, İbn Əbi Şeybə.
عَلَيْكُمْ بِالرَّمْيِ فَإِنَّهُ خَيْرٌ أَوْ مِنْ خَيْرِ لَهْوِكُمْ
6. Allah Rəsulu - sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: "Atıcılıqla məşğul olun! Çünki o xeyirlidir" və ya "əyləncələrinizin ən xeyirlisidir."
Hədisin mərtəbəsi: Səhihdir.
Qaynaqları: Bəzzar, Tabərani.
Bura qədər təqdim etdiklərim səhih hədislərin bir qismi idi. Bu mahiyətdə nisbətən daha zəif hədislər də vardır ki, onların da mənası səhih hədislər tərəfindən dəstəkləndiyi və fəzilətli əməllərə təşviq etdiyi üçün zikr edilmələrində bir bəis görmürəm:
وأخرج القَّرَّابُ عن عقبةَ بنِ عامرِ رضي الله عنه قال : لا أترُك الرمْيَ أبدًا ولو كانتْ يديَّ مقطوعةً بعد شيءٍ سمعتُه مِن رسولِ اللهِ صلى الله عليه و سلم .
سمعتُ رسولَ الله صلى الله عليه وسلم يقول : من تعلَّم الرمْيَ ثم ترَكه فقد عَصاني
"Əl Qarrab Uqbə bin Amirin – Allah ondan razı olsun - belə dediyini rəvayət edir: Əllərim kəsik olsa belə, mən Rəsulullahdan – sallalahu aleyhi və səlləm – duyduğum bir şeydən sonra atıcılığı buraxmaram. Mən Rəsulullahın – sallalahu aleyhi və səlləm – belə buyurduğunu eşitdim: Kim atıçılığı öyrənər, sonra tərk edərsə mənə üsyan etmişdir."
حقُّ الولدِ على والدِه أن يعلِّمَه الكتابةَ والسِّباحةَ والرِّماية ، وأن لا يرزُقَه إلا طيِّبًا
"Uşağın atası üzərindəki haqları bunlardır:
1. Yazı yazmağı öyrətməsi.
2. Üzməyi öyrətməsi.
3. Atıcılığı öyrətməsi.
4. Ona ancaq halal yedirməsi."
عَلِّمُوا بَنِيكُمُ الرَّمْيَ فَإِنَّهُ نِكَايَةُ الْعَدُوِّ
"Oğullarınıza atıcılıq öyrədin. Çünki, bu düşməni məğlub edər."
عَلِّمُوا أَبنَاءَكُمُ السِّبَاحَةَ والرَّمْيَ ، والمَرْأَةَ الْمِغْزَلَ
"Oğullarınıza üzmək və atıcılıq, qadınlara isə yun əyirmək öyrədin."
انْتَضِلُوا وَارْكَبُوا ، وَأَنْ تَنْتَضِلُوا أَحَبُّ إِلَيَّ
"Ox atın/atıcılıqda yarışın! Ox atmanız/atıcılıqda yarışmanız mənim üçün daha sevimlidir."
أَنَّ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ ، كَتَبَ إِلَى أَهْلِ الشَّامِ : أَنْ عَلِّمُوا أَوْلَادَكُمُ السِّبَاحَةَ وَالرَّمْيَ وَالْفُرُوسِيَّةَ
"Ömər bin Əl Xattab Şam xalqına belə bir məktub yazmışdı: "Övladlarınıza üzməyi, atıcılığı və at minməyi öyrədin."
|
| |
| |
| Muslimah_92 | Tarix: Bazar ertəsi, 04.06.2012, 22:10 | Yazı # 68 |
|
UXTI
Qrup: İdarəçilər
Yazı: 522
Reputasiya: 6
Status: Saytda deyil
| Abdur Rauf Əl Munəvi (952-1031 h/1545-1622 m) "Kim atıcılığı öyrənər, sonra bunu tərk edərsə mənə üsyan etmişdir" hədisini şərh edərkən deyir:
"
مَنْ تَعَلَّمَ الرَّمْيَ" بالنُّشابِ "ثُمَّ تَرَكَهُ فَقَدْ عَصَانِي" لأنه قد حصَلتْ له أهليةُ الدِّفاعِ عن الدينِ ونِكايةِ العدوِّ , فتعيَّن قيامُه بوَظِيفةِ الجهادِ , فإذا ترَكه حتى جهِله فقد فرَّط في القيامِ مما تعيَّن عليه .
وتشديدُ الوعِيد يُفيد حُرْمتَه , بل إنه كبيرةٌ , لكنَّ مذهبَ الشافعيةِ الكراهةُ , وأفتى ابنُ الصلاحِ بأنَّ الرمْيَ أفضلُ مِن الضرْبِ بالسيْفِ , لأنَّ فضيلةَ كلِّ منهما إنما هي مِن حيثُ كونِه عدةً وقوةً لأهلِ الطاعةِ على أهلِ المعصيةِ , والرمْيُ أبلغُ في ذلك
"..."Kim atıcılığı öyrənər" yəni: oxla atmağı/oxçuluğu. "Sonra bunu tərk edərsə mənə üsyan etmişdir" : Çünki (atıcılığı öyrənməklə) onda Dini müdafiə etmək və düşməni zərərə uğratmaq bacarığı meydana gəlmişdir. Beləcə onun cihad vəzifəsini yerinə yetirməsi fərzul ayn olmuşdur.
Atıcılığı unudacaq şəkildə tərk etdiyi zaman, üzərinə fərzul ayn olan bir şeyə qarşı etinasızlıq göstərmiş olur.
Hədisdəki təhdidin ağır olması ("mənə üsyan etmişdir" şəklində) öyrəndikdən sonra atıcılığı tərk etmənin haramlığını göstərir. Hətta bu böyük günahlardandır.
Lakin Şafi məzhəbinə görə (şiddətli) məkruhdur.
İbn Əs Salah, atıcılığın qılınclaşmadan daha üstün olduğu haqda fətva vermişdir. Çünki, bunların üstün olması sadəcə itaət əhli üçün günahkarlara qarşı hazırlıq və qüvvət olması yönündəndir. Atıçılıq isə bu mövzuda daha effektivdir."
Qaynaq: Abdur Rauf Əl Munəvi: Feydul Qadir: 6/107 (8600)
Beyrut: Darul Məarifə: 1391/1972
Qeyd: Diqqət edərsək atıcılığın qılınclaşmağa üstün olmasının səbəbi döyüşdə düşmənə daha çox zərər verməsi, daha effektiv olmasıdır. Mövzunun müqəddiməsində də dediyimiz kimi, müsəlmanların əzbərçi olmamaları və işlərin mahiyyətinə varmaları, Allahın onlara verdiyi ağıl nemətini lazımınca dəyərləndirmələri lazımdır. Dolayısıyla günümüzdə üzərimizə düşən, zamanın ən effektiv mübarizə vasitələrini təsbit edib onlara yiyələnməkdir.
Çünki, müsəlmanların izzəti İslamın izzətidir!
Gərəkli güc faktorlarını əldə etməyən xalqlar və millətlər, bunu əldə etmiş olanların köləsi olarlar. Bunun ən acınacaqlı örnəyini öz ölkəmizdə görmək mümkündür...
|
| |
| |
| Muslimah_92 | Tarix: Bazar ertəsi, 04.06.2012, 22:20 | Yazı # 69 |
|
UXTI
Qrup: İdarəçilər
Yazı: 522
Reputasiya: 6
Status: Saytda deyil
| Varisə vəsiyyət yoxdur!, hədisin təxrici
بسم الله الرحمن الرحيم
Bəziləri peyğəmbərimizdən - salləllahu aleyhi va səlləm - şübhəsiz sabit olmuş hədisləri şübhə altına qoyurlar. Şübhə altına alınan hədislərdən də biri "Varisə vəsiyyət yoxdur!" hədisidir. Aşağıda hədisin gəlmə yolları və sihhəti barədə məlumat verməyə çalışacağıq.
Hədis bir çox səhabə vasitəsilə rəvayət edilmişdir. Bu rəvayətləri ravilərinə görə aşağıdakı kimi saymaq olar.
1. Amr bin Xaricə - radiyallahu anhu - mərfu olaraq. bax: "Cami ət-Tirmizi - Tuhfətul-Əhvazi", 6/314-316; ən-Nəsai "əs-Sünən əs-Suğra", 6/247; "Sünən İbn Macə", 2/905 (2712); "Müsnəd Əhməd", 4/186-187 və 238-239; Əbu Davud ət-Tayəlisi, "Müsnəd", səh: 169; "Sünən əd-Dəraqutni", 4/152; əl-Beyhəqi, "Sünən əl-Kubra", 6/265; Abdurrazzaq, "əl-Musənnəf", 9/47 və 70;
2. Əbu Umədədən - radiyallahu anhu - mərfu olaraq; bax: Əbu Davud, 3/290 (2870); İbn Macə, 2/905 (2713); "Cami ət-Tirmizi - ət-Tuhfə", 6/309; "əl-Müsnəd", 5/267; İbn Carud, "əl-Muntəqa", səh: 238; "Sünən Said bin Mənsur", 1/125; Abdurrazzaq, "əl-Musənnəf", 4/47 və 148-149; "ət-Təmhid", 14/299 və 24/439; əl-Beyhəqi, "Sünən əl-Kubra", 6/244 və 264;
3. İbn Abbasdan - radiyallahu anhu - mərfu olaraq; bax: əd-Dəraqutni "əs-Sünən", 4/97 və 98 və 152; "ət-Təmhid", 14/299; əl-Beyhəqi, "Sünən əl-Kubra", 6/264;
4. Əli ibn Əbi Talibin - radiyallahu - mərfu olaraq rəvayət etdiyi hədis; bax: əd-Dəraqutni, 4/97; (əl-Hafiz İbn Hacər və əl-Hafiz əz-Zeylai zəif sayıblar.)
5. Ənəs ibn Malikin - radiyallahu anhu - mərfu olaraq rəvayət etdiyi hədis; bax: İbn Macə, 2/906 (2714); əd-Dəraqutni, 4/70; əl-Beyhəqi, 6/264;
6. Əsma bint Yezidin - radiyallahu anhə - mərfu olaraq rəvayət etdiyi hədisi; bax: İshaq bin Rahaveyh, "əl-Müsnəd", 5/165
7. Abdullah bin Amr bin əl-As - radiyallahu anhu - mərfu olaraq rəvayət etmişdir; bax: əd-Dəraqutni, 4/98; İbn Adiy, "əl-Kəmil fid-Duafə", 2/817 (zəifdir)
8. Abdullah bin Ömər bin əl-Xattabın - radiyallahu anhu - mərfu olaraq rəvayət etdiyi hədis. əl-Haris bin Əbi Usamə rəvayət etmişdir və isnadı zəifdir.
9. Cabir bin Abdullahdan - radiyallahu anhu - mərfu və mürsəl olaraq rəvayət olunmuşdur; bax: əd-Dəraqutni, 4/97, lakin İbn Hacər, əz-Zeylai, əl-Mubərakfuri və əl-Albani kimi hədis alimləri bunun mürsəl olmasını daha doğru sayırlar.
10. Zeyd bin Ərqamdan və əl-Bəra bin Azibdən - radiyallahu anhumə - mərfu olaraq; İbn Adiy rəvayət etmişdir və digər kanal ilə ət-Tabərani rəvayət etmişdir.
11. Mucahid bin Cəbr əl-Məkkidən mürsəl olaraq rəvayət olunmuşdur və bunun isnadı səhihdir. bax: "İrva əl-Ğalil", 6/95
12. Muhamməd bin Ali əl-Baqirdən - rahiməhullah - mürsəl olaraq rəvayət olunmuşdur; bax: əd-Dəraqutni, 4/152; əl-Beyhəqi, 6/85, sənədində qopuqluq olduğu üçün zəifdir, lakin Əbu Nueym bunu tam bir sənədlə rəvayət etmişdir.
13. Said bin əl-Museyyəbdən mürsəl olaraq; bax: Abdurrazzaq, "əl-Musənnəf", 9/47-48
14. Məaqal bin Yasərdən - radiyallahu anhu - mərfu olaraq rəvayət olunmuşdur: bax; İbn Adiyin rəvayəti, "Təlxis əl-Habir", 3/92; Əbul-Həsənət əl-Luknəvi, "əl-Əcvibə əl-Fadilə", səh: 52 və 228; Zahid əl-Həsən əl-Kəvsari, "əl-Məqalət", səh: 65-67
davamı var...
|
| |
| |
| Muslimah_92 | Tarix: Bazar ertəsi, 04.06.2012, 22:20 | Yazı # 70 |
|
UXTI
Qrup: İdarəçilər
Yazı: 522
Reputasiya: 6
Status: Saytda deyil
| Məşhur hənəfi alimi, mühəddis, əl-Hafiz əz-Zeylai - rahiməhullah - deyir:
الْحَدِيثُ الْخَامِسُ :
قَالَ عَلَيْهِ السَّلَامُ : " { إنَّ اللَّهَ قَدْ أَعْطَى كُلَّ ذِي حَقٍّ حَقَّهُ , أَلَا لَا وَصِيَّةَ لِوَارِثٍ } ; قُلْت : رُوِيَ مِنْ حَدِيثِ أَبِي أُمَامَةَ ; وَمِنْ حَدِيثِ عَمْرِو بْنِ خَارِجَةَ ; وَمِنْ حَدِيثِ أَنَسٍ ; وَمِنْ حَدِيثِ ابْنِ عَبَّاسٍ ; وَمِنْ حَدِيثِ عَمْرِو بْنِ شُعَيْبٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ ; وَمِنْ حَدِيثِ جَابِرٍ ; وَمِنْ حَدِيثِ زَيْدِ بْنِ أَرْقَمَ ; وَالْبَرَاءِ ; وَمِنْ حَدِيثِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ; وَمِنْ حَدِيثِ خَارِجَةَ بْنِ عَمْرٍو الْجُمَحِيِّ . فَحَدِيثُ أَبِي أُمَامَةَ :
أَخْرَجَ أَبُو دَاوُد , وَالتِّرْمِذِيُّ , وَابْنُ مَاجَهْ عَنْ إسْمَاعِيلَ بْنِ عَيَّاشٍ عَنْ شُرَحْبِيلَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي أُمَامَةَ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ خَطَبَ فَقَالَ : { إنَّ اللَّهَ تَعَالَى قَدْ أَعْطَى كُلَّ ذِي حَقٍّ حَقَّهُ , فَلَا وَصِيَّةَ لِوَارِثٍ } انْتَهَى .
قَالَ التِّرْمِذِيُّ : حَدِيثٌ حَسَنٌ وَرَوَاهُ أَحْمَدُ فِي " مُسْنَدِهِ " , قَالَ فِي " التَّنْقِيحِ " : قَالَ أَحْمَدُ , وَالْبُخَارِيُّ , وَجَمَاعَةٌ مِنْ الْحُفَّاظِ : مَا رَوَاهُ إسْمَاعِيلُ بْنُ عَيَّاشٍ عَنْ الشَّامِيِّينَ فَصَحِيحٌ , وَمَا رَوَاهُ عَنْ الْحِجَازِيِّينَ , فَغَيْرُ صَحِيحٍ , وَهَذَا رَوَاهُ عَنْ شَامِيٍّ ثِقَةٍ انْتَهَى . وَحَدِيثُ عَمْرِو بْنِ خَارِجَةَ :
أَخْرَجَهُ التِّرْمِذِيُّ , وَالنَّسَائِيُّ , وَابْنُ مَاجَهْ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ شَهْرِ بْنِ حَوْشَبٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ غَنْمٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ خَارِجَةَ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ نَحْوَهُ , قَالَ التِّرْمِذِيُّ : حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ انْتَهَى . فَالتِّرْمِذِيُّ عَنْ ابْنِ أَبِي عَوَانَةَ عَنْ قَتَادَةَ بِهِ , وَالنَّسَائِيُّ عَنْ شُعْبَةَ عَنْ قَتَادَةَ , وَابْنُ مَاجَهْ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِي عَرُوبَةَ عَنْ قَتَادَةَ ; وَرَوَاهُ أَحْمَدُ , وَالْبَزَّارُ , وَأَبُو يَعْلَى الْمَوْصِلِيُّ , وَالْحَارِثُ بْنُ أَبِي أُسَامَةَ , وَلَفْظُهُ , { فَلَا يَجُوزُ لِوَارِثٍ وَصِيَّةٌ } فِي " مَسَانِيدِهِمْ " , وَالطَّبَرَانِيُّ فِي " مُعْجَمِهِ " , قَالَ الْبَزَّارُ : وَلَا نَعْلَمُ لِعَمْرِو بْنِ خَارِجَةَ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إلَّا هَذَا الْحَدِيثَ انْتَهَى .
قُلْت : رَوَى لَهُ الطَّبَرَانِيُّ فِي " مُعْجَمِهِ " حَدِيثًا آخَرَ { أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَخَذَ وَبَرَةً مِنْ بَعِيرِهِ , وَقَالَ : أَيُّهَا النَّاسُ إنَّهُ لَا يَحِلُّ لِي بَعْدَ الَّذِي فَرَضَ اللَّهُ لِي , وَلَا لِأَحَدٍ مِنْ مَغَانِمِ الْمُسْلِمِينَ مَا يَزِنُ هَذِهِ الْوَبَرَةَ } انْتَهَى . قَالَ ابْنُ عَسَاكِرَ فِي " أَطْرَافِهِ " : وَكَذَلِكَ رَوَاهُ جَمَاعَةٌ عَنْ قَتَادَةَ بِنَحْوِهِ , وَقَدْ رَوَاهُ هَمَّامٌ , وَالْحَجَّاجُ بْنُ أَرْطَاةَ , وَعَبْدُ الرَّحْمَنِ الْمَسْعُودِيُّ , وَالْحَسَنُ بْنُ دِينَارٍ عَنْ قَتَادَةَ , فَلَمْ يَذْكُرُوا فِيهِ : ابْنَ غَنْمٍ , وَكَذَلِكَ رَوَاهُ لَيْثُ بْنُ أَبِي سُلَيْمٍ , وَأَبُو بَكْرٍ الْهُذَلِيُّ , وَمَطَرٌ عَنْ شَهْرٍ انْتَهَى . قُلْت : حَدِيثُ مَطَرٍ الْوَرَّاقِ عِنْدَ عَبْدِ الرَّزَّاقِ فِي " مُصَنَّفِهِ " , وَحَدِيثُ لَيْثِ بْنِ أَبِي سُلَيْمٍ , أَخْرَجَهُ ابْنُ هِشَامٍ فِي " أَوَاخِرِ السِّيرَةِ " عَنْ ابْنِ إِسْحَاقَ عَنْهُ عَنْ شَهْرٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ خَارِجَةَ . وَحَدِيثُ أَنَسٍ :
رَوَاهُ ابْنُ مَاجَهْ فِي " سُنَنِهِ " أَخْبَرَنَا هِشَامُ بْنُ عَمَّارٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ شُعَيْبٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ يَزِيدَ عَنْ سَعِيدٍ عَنْ أَنَسٍ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ { : إنَّ اللَّهَ قَدْ أَعْطَى كُلَّ ذِي حَقٍّ حَقَّهُ , أَلَا لَا وَصِيَّةَ لِوَارِثٍ } انْتَهَى قَالَ صَاحِبُ " التَّنْقِيحِ " : حَدِيثُ أَنَسٍ هَذَا ذَكَرَهُ ابْنُ عَسَاكِرَ , وَشَيْخُنَا الْمِزِّيُّ فِي " الْأَطْرَافِ فِي تَرْجَمَةِ سَعِيدٍ الْمَقْبُرِيِّ " , وَهُوَ خَطَأٌ , وَإِنَّمَا هُوَ السَّاحِلِيُّ , وَلَا يُحْتَجُّ بِهِ , هَكَذَا رَوَاهُ الْوَلِيدُ بْنُ مَزِيدٍ الْبَيْرُوتِيُّ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ يَزِيدَ بْنِ جَابِرٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِي سَعِيدٍ , شَيْخٍ بِالسَّاحِلِ , قَالَ : حَدَّثَنِي رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ , قَالَ : إنِّي لَتَحْت نَاقَةَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَذَكَرَ الْحَدِيثَ انْتَهَى . وَحَدِيثُ ابْنِ عَبَّاسٍ :
أَخْرَجَهُ الدَّارَقُطْنِيُّ فِي " سُنَنِهِ فِي الْفَرَائِضِ " عَنْ يُونُسَ بْنِ رَاشِدٍ عَنْ عَطَاءٍ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ : { لَا تَجُوزُ الْوَصِيَّةُ لِوَارِثٍ إلَّا أَنْ يَشَاءَ الْوَرَثَةُ } , انْتَهَى .
قَالَ ابْنُ الْقَطَّانِ فِي " كِتَابِهِ " : وَيُونُسُ بْنُ رَاشِدٍ قَاضِي خُرَاسَانَ , قَالَ أَبُو زُرْعَةَ : لَا بَأْسَ بِهِ , وَقَالَ الْبُخَارِيُّ : كَانَ مُرْجِئًا انْتَهَى .
وَكَأَنَّ الْحَدِيثَ عِنْدَهُ حَسَنٌ , وَأَخْرَجَهُ الدَّارَقُطْنِيُّ أَيْضًا عَنْ عَطَاءٍ عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ مَرْفُوعًا , نَحْوَهُ , وَعَطَاءٌ الْخُرَاسَانِيُّ لَمْ يُدْرِكْ ابْنَ عَبَّاسٍ , قَالَ عَبْدُ الْحَقِّ فِي " أَحْكَامِهِ " : وَقَدْ وَصَلَهُ يُونُسُ بْنُ رَاشِدٍ , فَرَوَاهُ عَنْ عَطَاءٍ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ انْتَهَى . وَحَدِيثُ عَمْرِو بْنِ شُعَيْبٍ : َخْرَجَهُ الدَّارَقُطْنِيُّ أَيْضًا عَنْ سَهْلِ بْنِ عَمَّارٍ ثَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ الْوَلِيدِ ثَنَا حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ عَنْ حَبِيبِ بْنِ الشَّهِيدِ عَنْ عَمْرِو بْنِ شُعَيْبٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ فِي خُطْبَتِهِ يَوْمَ النَّحْرِ : { لَا وَصِيَّةَ لِوَارِثٍ , إلَّا أَنْ تُجِيزَ الْوَرَثَةُ } انْتَهَى . وَسَهْلُ بْنُ عَمَّارٍ كَذَّبَهُ الْحَاكِمُ , وَأَخْرَجَهُ ابْنُ عَدِيٍّ فِي " الْكَامِلِ " عَنْ حَبِيبٍ الْمُعَلِّمِ عَنْ عَمْرِو بْنِ شُعَيْبٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ , الْحَدِيثَ . لَيْسَ فِيهِ : إلَّا أَنْ تُجِيزَ الْوَرَثَةُ , وَلَيَّنَ حَبِيبًا هَذَا , وَقَالَ : أَرْجُو أَنَّهُ مُسْتَقِيمُ الرِّوَايَةِ . وَحَدِيثُ جَابِرٍ :
أَخْرَجَهُ ابْنُ عَدِيٍّ أَيْضًا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ صَاعِدٍ عَنْ أَبِي مُوسَى الْهَرَوِيِّ عَنْ ابْنِ عُيَيْنَةَ عَنْ عَمْرِو بْنِ دِينَارٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ النَّبِيِّ أَنَّهُ قَالَ { : لَا وَصِيَّةَ لِوَارِثٍ } انْتَهَى .
وَأَعَلَّهُ بِأَحْمَدَ هَذَا , وَقَالَ : هُوَ أَخُو يَحْيَى بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ صَاعِدٍ , وَأَكْبَرُ مِنْهُ , وَأَقْدَمُ مَوْتًا , وَهُوَ ضَعِيفٌ . وَحَدِيثُ زَيْدٍ , وَالْبَرَاءِ :
أَخْرَجَهُ ابْنُ عَدِيٍّ أَيْضًا عَنْ مُوسَى بْنِ عُثْمَانَ الْحَضْرَمِيِّ عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ { عَنْ زَيْدِ بْنِ أَرْقَمَ , وَالْبَرَاءِ , قَالَا : كُنَّا مَعَ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَوْمَ غَدِيرِ خُمٍّ , وَنَحْنُ نَرْفَعُ غُصْنَ الشَّجَرَةِ عَنْ رَأْسِهِ , فَقَالَ : إنَّ الصَّدَقَةَ لَا تَحِلُّ لِي , وَلَا لِأَهْلِ بَيْتِي , لَعَنَ اللَّهُ مَنْ ادَّعَى إلَى غَيْرِ أَبِيهِ , أَوْ تَوَلَّى غَيْرَ مَوَالِيهِ , الْوَلَدُ لِلْفِرَاشِ , وَلِلْعَاهِرِ الْحَجَرُ , وَلَيْسَ لِوَارِثٍ وَصِيَّةٌ } انْتَهَى .
وَأَعَلَّهُ بِمُوسَى هَذَا , وَقَالَ : إنَّ حَدِيثَهُ غَيْرُ مَحْفُوظٍ , انْتَهَى . وَحَدِيثُ عَلِيٍّ :
أَخْرَجَهُ ابْنُ عَدِيٍّ أَيْضًا عَنْ نَاصِحِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْكُوفِيِّ عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ عَنْ الْحَارِثِ عَنْ عَلِيٍّ , قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : { لَا وَصِيَّةَ لِوَارِثٍ , الْوَلَدُ لِمَنْ وُلِدَ عَلَى فِرَاشِ أَبِيهِ , وَلِلْعَاهِرِ الْحَجَرُ } انْتَهَى .
وَأَسْنَدَ تَضْعِيفَ نَاصِحٍ هَذَا عَنْ النَّسَائِيّ , وَمَشَّاهُ هُوَ , وَقَالَ : إنَّهُ مِمَّنْ يَكْتُبُ حَدِيثَهُ انْتَهَى . وَأَخْرَجَهُ أَيْضًا عَنْ يَحْيَى بْنِ أَبِي أُنَيْسَةَ عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ عَنْ عَاصِمِ بْنِ ضَمْرَةَ عَنْ عَلِيٍّ مَرْفُوعًا { : الدَّيْنُ قَبْلَ الْوَصِيَّةِ , وَلَا وَصِيَّةَ لِوَارِثٍ } , وَأَسْنَدَ تَضْعِيفَ يَحْيَى بْنِ أَبِي أُنَيْسَةَ عَنْ الْبُخَارِيِّ , وَالنَّسَائِيُّ , وَابْنِ الْمَدِينِيِّ , وَابْنِ مَعِينٍ , وَوَافَقَهُمْ . وَحَدِيثُ خَارِجَةَ بْنِ عَمْرٍو :
أَخْرَجَهُ الطَّبَرَانِيُّ فِي " مُعْجَمِهِ " عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ قُدَامَةَ الْجُمَحِيِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ خَارِجَةَ بْنِ عَمْرٍو الْجُمَحِيِّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ { أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ يَوْمَ الْفَتْحِ , وَأَنَا عِنْدَ نَاقَتِهِ : لَيْسَ لِوَارِثٍ وَصِيَّةٌ , قَدْ أَعْطَى اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ كُلَّ ذِي حَقٍّ حَقَّهُ , وَلِلْعَاهِرِ الْحَجَرُ } انْتَهَى . وَحَدِيثُ ابْنِ عُمَرَ :
رَوَاهُ الْحَارِثُ بْنُ أَبِي أُسَامَةَ فِي " مُسْنَدِهِ " ثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ عِيسَى بْنِ نَجِيحٍ الطَّبَّاعُ ثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَابِرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بَدْرٍ , قَالَ : سَمِعْتُ ابْنَ عُمَرَ يَقُولُ : { قَضَى رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِالدَّيْنِ قَبْلَ الْوَصِيَّةِ , وَأَنْ لَا وَصِيَّةَ لِوَارِثٍ } انْتَهَى . قَوْلُهُ : وَيُرْوَى فِيهِ : إلَّا أَنْ تُجِيزَهَا الْوَرَثَةُ ; قُلْت : تَقَدَّمَ فِي حَدِيثِ ابْنِ عَبَّاسٍ , وَغَيْرِهِ
Beşinci hədis:
Peyğəmbər – aleyhis-sələm – dedi: “Allah hər haqq sahibinə haqqını vermişdir. Diqqət edin! Varisə vəsiyyət yoxdur!” Deyirəm: Bu, Əbu Uməmənin, Amr bin Xaricənin, Ənəsin, İbn Abbasın, Amr bin Şueybin atasından, onun da babasından, Cabirin, Zeyd bin Ərqamın, əl-Bəranın, Əli ibn Əbi Talibin və Xaricə bin Amr əl-Cuməhinin hədisindən rəvayət olunmuşdur.
Əbu Uməmənin hədisi: Bunu Əbu Davud, ət-Tirmizi və İbn Macə, İsmayıl bin Ayyəşdən, o Surahbil bin Muslimdən, o da Əbu Uməmədən rəvayət edir ki, peyğəmbər – salləllahu aleyhi va səlləm – xütbə verdi və dedi: ““Allah hər haqq sahibinə haqqını vermişdir. Diqqət edin! Varisə vəsiyyət yoxdur!”
ət-Tirmizi dedi: “Hədis həsəndir və Əhməd bunu “Müsnəd”ində rəvayət etmişdir. “ət-Tənqih”də dedi: Əhməd, əl-Buxari və hafizlərdən bir qrup dedi: İsmayıl bin Ayyəşin şam əhlindən rəvayət etdikləri səhihdir, hicazlılardan rəvayət etdikləri isə səhih deyildir. Bu hədisi isə o, siqa bir şamlıdan rəvayət etmişdir.”
Amr bin Xaricənin hədisi:
Bunu ət-Tirmizi, ən-Nəsai və İbn Macə, Qatadədən, o, Şəhr bin Həvşəbdən, o, Abdurrahmən bin Ğanmdan, o da Amr bin Xaricədən, o isə peyğəmbərdən – salləllahu aleyhi va səlləm – bunun bənzərini rəvayət etmişdir. ət-Tirmizi dedi: “Hədis həsən səhihdir.” Yenə ət-Tirmizi bu hədisi İbn Əbi Avanədən, o da Qatadədən, ən-Nəsai isə Şubədən, o da Qatadədən, İbn Macə isə Said bin Əbi Arubədən, o da Qatadədən rəvayət ediblər. Bunu eləcədə Əhməd, əl-Bəzzar, Əbu Yalə əl-Məvsili və əl-Haris bin Əbi Usamə rəvayət etmişdir və ləfzi “Müsnəd” əsərlərində belədir: “Varisə vəsiyyət etmək caiz deyildir.” ət-Tabərani isə “əl-Mucəm”ində rəvayət etmişdir. əl-Bəzzar dedi: “Biz Amr bin Xaricənin bu hədisdən başqa peyğəmbərdən – salləllahu aleyhi va səlləm - bir hədis rəvayət etdiyini bilmirik.”
(əz-Zeylai): Deyirəm: “ət-Tabərani “əl-Mucəm” əsərində onun bir başqa hədisini rəvayət etmişdir: “Peyğəmbər – salləllahu aleyhi va səlləm – dəvəsindən bir yığım tük götürdü və dedi: “Ey insanlar! Allah mənə fərz etdikdən sonra nə mənə, nə də başqasına müsəlmanların qənimətindən bu tükdən ağır bir şey götürmək haram deyildir.” İbn Asakir “əl-Ətraf” əsərində dedi: “Eləcədə buna bənzər hədisi bir qrup Qatadədən rəvayət etmişdir. Bunu Humməm, əl-Həccac bin Ərta, Abdurrahmən əl-Məsudi və əl-Həsən bin Dinar, Qatadədən rəvayət ediblər və orada İbn Ğanm’ın adını zikr etməyiblər. Eləcədə bunu Leys bin Əbi Suleym, Əbu Bəkr əl-Huzəli və Mətar, Şəhrdən rəvayət ediblər.” Deyirəm: Mətar əl-Varraqinin hədisi Abdurrazzaqın “əl-Musənnəf” əsərindədir və Leys bin Əbi Suleymin hədisini isə İbn Hişam “əs-Sirah” kitabının sonlarında İbn İshaq yolu ilə ondan (yəni, ibn Əbi Suleymdən), o da Şəhrdən, o isə Amr bin Xaricədən rəvayət etmişdir.
Ənəsin hədisi:
İbn Macə bunu “əs-Sünən”də rəvayət edir: Hişam bin Ammər bizə xəbər verdi, Muhamməd bin Şueybdən, o da Abdurrahmən bin Yeziddən, o da Saiddən, o isə Ənəsdən, o da peyğəmbərin – salləllahu aleyhi va səlləm – belə dediyini rəvayət etdi: “Allah hər haqq sahibinə haqqını vermişdir. Diqqət edin! Varisə vəsiyyət yoxdur!”
“ət-Tənqih” əsərinin sahibi dedi: “Ənəsin bu hədisini İbn Asakir və şeyximiz əl-Mizzi “əl-Ətraf”da Said əl-Məqburinin tərcüməyi-halında zikr edirlər. Bu, xətadır. Həqiqətdə onun adı əs-Sahili’dir və o, hüccət sayılmaz. Bu şəkildə bunu əl-Valid bin Məzid əl-Beyruti, Abdurrahmən bin Yezid bin Cabirdən, o da Said bin Əbi Saiddən, əs-Sahildəki (Fələstin və Livan tərəfdə) bir şeyxdən rəvayət etdi: (sonuncusu) dedi: Mədinə əhlindən bir kişi mənə rəvayət etdi: “Mən peyğəmbərin – salləllahu aleyhi va səlləm – dəvəsinin yanında idim və” sonra hədisi zikr etdi.”
İbn Abbasın hədisi:
Bunu əd-Dəraqutni “əs-Sünən” əsərində “əl-fəraiz” babında Yunus bin Raşiddən, o, Atadan, o da İkrimədən, o da İbn Abbasdan, o isə peyğəmbərdən – salləllahu aleyhi va səlləm – belə dediyini rəvayət etdi: “Varisə vəsiyyət caiz deyildir, varislərin istəməsi istisnadır.” İbn Qattan kitabında deyir: “Yunus bin Raşid Xorasanın qazisidir. Əbu Zura dedi: Onda bir bəis yoxdur. əl-Buxari dedi: Murciə olmuşdur.” Ona görə hədis həsən dərəcəsindədir. Yenə əd-Dəraqutni bu hədisin bənzərini Atadan, o da İbn Abbasdan mərfu olaraq rəvayət etmişdir və Ata əl-Xurasani isə İbn Abbasla görüşməmişdir. Abdulhaqq isə “əl-Əhkam” əsərində deyir: “Yunus bin Raşid bunu tam bir sənədlə gətirmişdir və bunu Atadan, o da İkrimədən, o isə İbn Abbasdan rəvayət etmişdir.
Amr bin Şueybin hədisi:
Yenə əd-Dəraqutni, Səhl bin Ammardan təxric etmişdir: əl-Hüseyn bin əl-Valid bizə rəvayət etdi: Həmməd bin Sələmə bizə Həbib bin Şəhiddən, o da Amr bin Şueybdən, o isə atasından, o da babasından rəvayət etmişdir ki, peyğəmbər – salləllahu aleyhi va səlləm – Nəhr günü dedi: “Varisə vəsiyyət yoxdur, lakin varislərin icazə verməsi istisnadır.” Səhl bin Ammarı isə əl-Hakim yalançı saymışdır. Lakin İbn Adiy “əl-Kəmil” əsərində bunu Həbib əl-Muallimdən, o da Amr bin Şueybdən, o öz növbəsində atasından və babasından rəvayət etmişdir, lakin burada “varislərin icazə verməsi istisnadır” sözləri yoxdur. Sənədindəki Həbib leyyindir. O, (İbn Adiy) dedi: “Ümid edirəm ki, rəvayəti doğrudur.”
Cabirin hədisi:
Yenə İbn Adiy bunu Əhməd bin Muhamməd bin Saaiddən, o da Əbu Musa əl-Haravidən, o da İbn Uyeynədən, o, Amr bin Dinardan, o isə Cabirdən, o da peyğəmbərdən belə dediyini rəvayət etdi: “Varisə vəsiyyət yoxdur.”
(İbn Adiy) hədisi sənədindəki bu Əhmədə görə illətli saydı və dedi: “O, Yəhya bin Muhamməd bin Saaidin qardaşıdır, ondan böyükdür və ondan əvvəl ölmüşdür və o, zəifdir.”
Zeydin və əl-Bəranın hədisi:
Yenə İbn Adiy bunu Musa bin Osman əl-Hədramidən, o da Əbu İshaqdan, o isə Zeyd bin Ərqamdan və əl-Bəradan hər ikisinin belə dediyini rəvayət etmişdir: “Ğadir Xum günü biz peyğəmbərlə - salləllahu aleyhi va səlləm – bilrikdə idik və biz ağac budaqlarını onun başından qaldırardıq və dedi: “Həqiqətən sədəqə nə mənə, nə də əhli-beytimə halal deyildir. Özünü atasından başqasına aid edənə və özünə başqasını vəli götürənə Allah lənət etsin. Övlad yatağa (yəni, anaya) aiddir və zinakarın haqqı isə daşdır. Varisə də vəsiyyət yoxdur.” (İbn Adiy) hədisi sənədindəki Musaya görə illətli görmüşdür və dedi: “Hədisləri münkərdir.”
Əlinin hədisi:
Yenə İbn Adiy bunu Nasih bin Abdullah əl-Kufidən, o da Əbu İshaqdan, o da əl-Harisdən, o isə Əlidən rəvayət edir: Əli dedi: Allahın Elçisi – salləllahu aleyhi va səlləm – dedi: “Varisə vəsiyyət yoxdur, uşaq isə atasının yatağında doğana (yəni anaya) aiddir. Zinakarın haqqı isə daşdır.” (İbn Adiy) ən-Nəsainin bu Nasihi zəif saydığını nəql etdi və özü də onunla razılaşdı və dedi: “O, hədisləri yazılanlar sırasındadır.” Yenə bunu Yəhya bin Əbi Uneysədən, o da Əbu İshaqdan, o da Asim bin Damradan, o da Əlidən mərfu olaraq rəvayət etmişdir: “Din vəsiyyətdən əvvəldir, varisə də vəsiyyət yoxdur.” (İbn Adiy) əl-Buxarinin, ən-Nəsainin, İbn əl-Mədini’nin, İbn Mainin, Yəhya bin Əbi Uneysəni zəif saydığını nəql etdi və onlarla razılaşdı.
Xaricə bin Amrın hədisi:
ət-Tabərani “əl-Mucəm” əsərində Abdulmalik bin Qudamə əl-Cuməhidən, o da atasından, o da Xaricə bin Amr əl-Cuməhidən – radiyallahu anhu – rəvayət etmişdir: peyğəmbər – salləllahu aleyhi va səlləm – Fəth günü dedi və mən onun dəvəsinin yanında idim:
“Varisə vəsiyyət yoxdur, Allah Azzə və Cəllə hər kəsə haqqını vermişdir və zinakarın haqqı daşdır.”
İbn Ömərin hədisi:
əl-Haris bin Əbi Usamə “əl-Müsnəd” əsərində rəvayət etmişdir: İshaq bin İsa bin Nuceyh ət-Tabbəa bizə rəvayət etdi: Muhamməd bin Cabir bizə Abdullah bin Bədrdən rəvayət etdi, dedi: “Abdullah bin Öməri belə deyərkən eşitdim: “Allahın Elçisi – salləllahu aleyhi va səlləm – dinin vəsiyyətdən öncə gəldiyinə və varisə vəsiyyətin düşmədiyinə hökm verdi.” Onun (əl-Harisin) “Bunun “varislərin icazə verməsi halı istisnadır”şəkli də rəvayət olunmuşdur” sözü; deyirəm: bu əlavə İbn Abbasın və başqalarının rəvayətində daha əvvəl zikr olundu.
“Nəsb ər-Rayə fi Təxric Əhədis əl-Hidayə”, 6/496-500
|
| |
| |
| Muslimah_92 | Tarix: Bazar ertəsi, 04.06.2012, 22:21 | Yazı # 71 |
|
UXTI
Qrup: İdarəçilər
Yazı: 522
Reputasiya: 6
Status: Saytda deyil
| Məşhur hədis alimi İmam Əbul-Həsən əl-Heysəmi - rahiməhullah - deyir:
عن خارجة بن عمرو الجمحي أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال يوم الفتح وأنا عند ناقته:
"ليس لوارث وصية. قد أعطى الله عز وجل كل ذي حق حقه وللعاهر الحجر. من ادعى إلى غير أبيه أو تولى غير مواليه فعليه لعنة الله والملائكة والناس أجمعين لا يقبل الله منه صرفاً ولا عدلاً يوم القيامة".
رواه الطبراني وفيه عبد الملك بن قدامة الجمحي وثقه ابن معين وضعفه الناس.
“Xaricə bin Amr əl-Cuməhidən rəvayət edir: peyğəmbər – salləllahu aleyhi va səlləm – Fəth günü dedi və mən onun dəvəsinin yanında idim:
“Varisə vəsiyyət yoxdur, Allah Azzə və Cəllə hər kəsə haqqını vermişdir və zinakarın haqqı daşdır. Kim özünü atasından başqasına aid edərsə və ya öz valisindən başqasını vali edərsə, onun üzərinə Allahın, mələklərinin və bütün insanların lənəti vardır və Allah Qiyamət günü ondan nə etdiklərini, nə də adilliyini qəbul etməyəcək.”
Bunu ət-Tabərani rəvayət etmişdir və sənədində Abdulmalik bin Qudamə əl-Cuməhi vardır. İbn Main onu siqa saymışdır, lakin digərləri isə zəif sayıblar.”
“Məcmə əz-Zəvaid va Mənbə əl-Fəvaid”, 4/214 (7102)
əl-Hafiz İbn Kəsir - rahiməhullah deyir:
أما الحديث
فعن عمرو بن خارجة قال خطب رسول الله {صلى الله عليه وسلم} فقال إن الله قد أعطى كل ذي حق حقه فلا وصية لوارث رواه النسائي وابن ماجه والترمذي وصححه
وعن أبي أمامة مثله رواه ابو داود وابن ماجه والترمذي وحسنه
ولابن ماجه ايضا عن أنس مثله
Hədisə gəldikdə isə, Amr bin Xarəcə rəvayət olunmuşdur. Dedi: Allahin Elçisi – salləllahu aleyhi va səlləm – xütbə verdi və dedi: “Allah hər haqq sahibinə haqqını vermişdir. Diqqət edin! Varisə vəsiyyət yoxdur!” Bunu ən-Nəsai, İbn Macə və ət-Tirmizi rəvayət etmişdir və səhih saymışdır.
Eləcədə Əbu Uməmədən bunun bənzərini Əbu Davud, İbn Macə və ət-Tirmizi rəvayət etmişdir və həsən saymışdır.
İbn Macə yenə bunun bənzərini Ənəsdən rəvayət etmişdir.”
“Tuhfətit-Talib bi Marifəti Əhədisi Muxtəsar İbn əl-Hacib”, səh: 398-399
|
| |
| |
| Muslimah_92 | Tarix: Bazar ertəsi, 04.06.2012, 22:21 | Yazı # 72 |
|
UXTI
Qrup: İdarəçilər
Yazı: 522
Reputasiya: 6
Status: Saytda deyil
| əl-Hafiz İbn Hacər - rahiməhullah - deyir:
حديث إن الله تعالى أعطى كل ذي حق حقه ألا لاوصية لوارث الأربعة إلا النسائي من حديث أبي أمامة وإسناده قوي وأخرجه أحمد وصححه الترمذي وفي الباب عن عمرو بن خارجة أخرجه الأربعة إلا أبا داود وأخرجه أحمد والبزار وأبو يعلي والطبراني وأخرجه ابن هشام في أواخر السيرة وأخرجه الطبراني من وجه آخر فقال عن خارجة بن عمرو وهو مقلوب وعن أنس نحوه أخرجه ابن ماجة وعن ابن عباس رفعه لا تجوز الوصية لوارث إلا أن يشاء الورثة أخرجه الدار قطني ورجاله لا بأس بهم وعن عمرو بن شعيب عن أبيه عن جده بلفظ لا وصية لوارث إلا أن تجيز الورثة أخرجه الدارقطني وابن عدي بدون الزيادة وفي إسناد الدارقطني سهل بن عمار وهو ساقط وأخرجه ابن عدي من حديث جابر بلفظ لا وصية لوارث ومن طريق أبي إسحاق عن زيد بن أرقم والبراء قالا كنا مع النبي صلى الله عليه وسلم يوم غدير خم ونحن نرفع غصن الشجرة عن رأسه صلى الله عليه وسلم فقال إن الصدقة لا تحل لي ولا لأهل بيتي الحديث وفيه وليس لوارث وصية أخرجه ابن عدي في ترجمة موسى بن عثمان الحضرمي من روايته عن أبي إسحاق وضعفه وأخرجه من طريق ناصح الكوفي عن أبي إسحاق فقال عن الحارث عن على نحوه ومن طريق عاصم بن ضمرة عن على رفعه الدين قبل الوصية ولا وصية لوارث وأخرجه الحارث بن أبي أسامة من حديث ابن عمر مثل هذا وإسناده ضعيف قوله ويروى فيه إلا أن يجيزها الورثة تقدم في حديث ابن عباس وغيره
“Həqiqətən Allah hər haqq sahibinə haqqını vermişdir. Diqqət edin! Varisə vəsiyyət yoxdur!” hədisi və bunu ən-Nəsaidən başqa digər sünən sahibləri Əbu Uməmənin hədisindən rəvayət ediblər. İsnadı güclüdür. Bunu eləcədə Əhməd rəvayət etmişdir və ət-Tirmizi səhih saymışdır. Mövzu haqqında yenə Amr bin Xarəcədən rəvayət gəlmişdir və bunu Əbu Davuddan başqa digər sünən sahibləri rəvayət ediblər. Bunu eləcədə Əhməd, əl-Bəzzar, Əbu Yalə, ət-Tabərani rəvayət ediblər və İbn Hişam “əs-Sira”nın sonlarında rəvayət etmişdir. ət-Tabərani bunu başqa yoldan rəvayət etmişdir və “Xaricə bin Amrdan” demişdir və bu isə məqlubdur. Ənəsdən də buna bənzər rəvayət gəlmişdir və bunu İbn Macə rəvayət etmişdir. İbn Abbasdan da mərfu olaraq gəlmişdir: “Varisə vəsiyyət caiz deyildir, yalnız varislərin istəməsi istisnadır.” Bunu əd-Dəraqutni rəvayət etmişdir və ravilərində bir problem yoxdur. Eləcədə Amr bin Şueybdən, o da atasından, o isə babasından rəvayət etmişdir: “Varisə vəsiyyət yoxdur, yalnız varislərin icazə verməsi istisnadır.” Bunu əd-Dəraqutni rəvayət etmişdir və İbn Adiy bunu sonuncu ziyadə olmadan rəvayət etmişdir. əd-Dəraqutninin isnadında Səhl bin Ammər vardır və o, “saqit”dir (ədalətdən düşmüşdür). Yenə İbn Adiy bunu Cabirdən bu ləfz ilə rəvayət etmişdir: “Varisə vəsiyyət yoxdur”. Və Əbu İshaq yolu ilə Zeyd bin Ərqamdan və əl-Bəradan onların belə dediyini rəvayət etmişdir: “Ğadir Xum günü peyğəmbərlə - salləllahu aleyhi va səlləm – bir yerdə idik və onun başından ağac budaqlarını qaldırırdıq. O, dedi: “Sədəqə nə mənə, nə də əhli beytimə halal deyildir...(hədisin davamı)” və hədisdə “Varis üçün vəsiyyət yoxdur” sözləri keçir və bunu İbn Adiy, Musa bin Osman əl-Hadraminin tərcümeyi-halında Əbu İshaqdan rəvayət etmişdir və zəif saymışdır. Yenə Nasih əl-Kufi yolu ilə Əbu İshaqdan rəvayət etmişdir, dedi: əl-Harisdən, o da Əlidən bir bənzərini rəvayət etmişdir. Yenə Asim bin Damra yolu ilə Əlidən mərfu olaraq: “Din vəsiyyətdən öncədir və varisə vəsiyyət yoxdur.” Yenə əl-Haris bin Əbi Usamə, İbn Ömərin hədisindən bunun bənzərini rəvayət etmişdir və isnadı zəifdir. Onun “bu barədə “yalnız varislərin icazə verməsi istisnadır” şəkli də rəvayət olunmuşdur” sözü; bu barədə İbn Abbasın və başqalarının rəvayətində gəlmişdir.
“əd-Dirayə fi Təxric Əhədis əl-Hidayə”, 2/290 (1057)
Məqlub hədis terminologiyasında bir neçə anlama gəlir. Bu, bir hədisin mətni ilə başqa hədisin sənədinin qarışdırılması şəklində ola bilir. Eləcədə ravilərin adlarını qarışdırmaq da məqlubun növündəndir. Görünür ki, əl-Hafiz İbn Hacər burada ət-Tabəraninin “Xarəcə bin Amr” adının bir məqlub olduğunu, sadəcə olaraq Amr bin Xarəcə adı ilə səhv salındığına işarə etmişdir.
Yenə bir başqa təxric kitabında deyir:
1421 - ( 9 ) - حَدِيثُ : { لَا وَصِيَّةَ لِوَارِثٍ } . وَأَعَادَهُ بِزِيَادَةٍ : { إنَّ اللَّهَ قَدْ أَعْطَى كُلَّ ذِي حَقٍّ حَقَّهُ } . أَحْمَدُ , وَأَبُو دَاوُد , وَالتِّرْمِذِيُّ , وَابْنُ مَاجَهْ مِنْ حَدِيثِ أَبِي أُمَامَةَ بِاللَّفْظِ التَّامِّ , وَهُوَ حَسَنُ الْإِسْنَادِ , وَكَذَا رَوَاهُ , أَحْمَدُ , وَالتِّرْمِذِيُّ , وَلِلنَّسَائِيِّ , وَابْنِ مَاجَهْ , مِنْ حَدِيثِ عَمْرِو بْنِ خَارِجَةَ , وَرَوَاهُ ابْنُ مَاجَهْ مِنْ حَدِيثِ سَعِيدِ بْنِ أَبِي سَعِيدٍ , عَنْ أَنَسٍ , وَرَوَاهُ الْبَيْهَقِيّ مِنْ طَرِيقِ الشَّافِعِيِّ , عَنْ ابْنِ عُيَيْنَةَ , عَنْ سُلَيْمَانَ الْأَحْوَلِ , عَنْ مُجَاهِدٍ : أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ : { لَا وَصِيَّةَ لِوَارِثٍ } . قَالَ الشَّافِعِيُّ : وَرَوَى بَعْضُ الشَّامِيِّينَ حَدِيثًا لَيْسَ مِمَّا يُثْبِتُهُ أَهْلُ الْحَدِيثِ , فَإِنَّ بَعْضَ رِجَالِهِ مَجْهُولُونَ , فَاعْتَمَدْنَا عَلَى الْمُنْقَطِعِ مَعَ مَا انْضَمَّ إلَيْهِ مِنْ حَدِيثِ الْمَغَازِي , وَإِجْمَاعِ الْعُلَمَاءِ عَلَى الْقَوْلِ بِهِ , وَكَأَنَّهُ أَشَارَ إلَى حَدِيثِ أَبِي أُمَامَةَ الْمُتَقَدِّمِ , وَرَوَاهُ الدَّارَقُطْنِيُّ مِنْ حَدِيثِ جَابِرٍ , وَصَوَّبَ إرْسَالَهُ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ , وَمِنْ حَدِيثِ عَلِيٍّ وَإِسْنَادُهُ ضَعِيفٌ , وَمِنْ طَرِيقِ ابْنِ عَبَّاسٍ بِسَنَدٍ حَسَنٍ .
وَفِي الْبَابِ عَنْ مَعْقِلِ بْنِ يَسَارٍ عِنْدَ ابْنِ عَدِيٍّ , وَمِنْ حَدِيثِ خَارِجَةَ بْنِ عَمْرٍو عِنْدَ الطَّبَرَانِيِّ فِي الْكَبِيرِ , وَلَعَلَّهُ عَمْرُو بْنُ خَارِجَةَ انْقَلَبَ . 50 1422 - ( 10 ) - حَدِيثُ ابْنِ عَبَّاسٍ : { لَا تَجُوزُ الْوَصِيَّةُ لِوَارِثٍ إلَّا أَنْ يَشَاءَ الْوَرَثَةُ } . وَيُرْوَى { إلَّا أَنْ يُجِيزَهَا الْوَرَثَةُ } . الدَّارَقُطْنِيُّ مِنْ حَدِيثِ ابْنِ عَبَّاسٍ بِاللَّفْظِ الْأَوَّلِ , وَأَبُو دَاوُد فِي الْمَرَاسِيلِ مِنْ مُرْسَلِ عَطَاءٍ الْخُرَاسَانِيِّ بِهِ , وَوَصَلَهُ يُونُسُ بْنُ رَاشِدٍ فَقَالَ : عَنْ عِكْرِمَةَ , عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ , أَخْرَجَهُ الدَّارَقُطْنِيُّ , وَالْمَعْرُوفُ الْمُرْسَلُ , وَرَوَاهُ الدَّارَقُطْنِيُّ مِنْ حَدِيثِ عَمْرِو بْنِ شُعَيْبٍ , عَنْ أَبِيهِ , عَنْ جَدِّهِ , وَإِسْنَادُهُ وَاهٍ , وَرَوَاهُ الدَّارَقُطْنِيُّ أَيْضًا مِنْ حَدِيثِ عَمْرِو بْنِ خَارِجَةَ بِاللَّفْظِ الثَّانِي , وَهُوَ عِنْدَ الْبَيْهَقِيّ
1421 Hədis: “Varisə vəsiyyət yoxdur!” Üzərinə ziyadə də gəlmişdir: “Həqiqətən Allah hər bir haqq sahibinə haqqını vermişdir.” Əhməd, Əbu Davud, ət-Tirmizi və İbn Macə, Əbu Uməmənin hədisindən tam bir ləfzlə rəvayət ediblər və bunun isnadı həsəndir. Bu ləfz ilə Əhməd, ət-Tirmizi, ən-Nəsai və İbn Macə, Amr bin Xaricənin hədisindən rəvayət ediblər, yenə İbn Macə bunu Said bin Əbi Said hədisindən rəvayət etmişdir. Ənəsdən isə əl-Beyhəqi, əş-Şafi kanalı ilə İbn Uyeynədən, o isə Süleyman əl-Əhvaldan, o da Mücahiddən, o da peyğəmbərdən – salləllahu aleyhi va səlləm – belə dediyini rəvayət etmişdir: “Varisə vəsiyyət yoxdur!” əş-Şafi dedi: “Şam əhlindən bəziləri hədis əhlinin təsbit etmədikləri bir hədisi rəvayət ediblər və onun bəzi raviləri məchuldur. Sənədinin qopuq olması görüşündəyik, bununla belə hədis “əl-məğazi” hədisi ilə əlaqəlidir və alimlər onun hökmü üzərində icma ediblər.” Sanki bununla daha əvvəl təqdim etdiyimiz hədisə işarə edir. Yenə bunu əd-Dəraqutni Cabirin hədisindən rəvayət etmişdir və bunun bu yolla rəvayətində doğru görüş bunun mürsəl olmasıdır. Eləcədə Əlinin hədisindən də rəvayət olunmuşdur, lakin isnadı zəifdir və İbn Abbas yolu ilə isə həsən sənədlə rəvayət olunmuşdur.
Mövzu barədə İbn Adiy, Maqil bin Yəsərdən rəvayət etmişdir və ət-Tabərani “əl-Kəbir”də Xaricə bin Amrdan rəvayət etmişdir, ola bilsin ki, sənədindəki Amr bin Xaricədir, lakin səhv salmışdır.
1422 İbn Abbasın hədisi: “Varisə vəsiyyət caiz deyildir, yalnız varislərin istəməsi istisnadır.” Eləcədə rəvayət olunur: “...yalnız varislərin icazə verməsi istisnadır.” əd-Dəraqutni birinci ləfz ilə İbn Abbasın hədisindən rəvayət etmişdir. Əbu Davud isə “əl-Mərasil”də Ata əl-Xurasaninin mürsəl hədisindən rəvayət etmişdir və Yunus bin Raşid bunu tam sənədlə rəvayət etdi və dedi: “İkrimədən, o da İbn Abbasdan...” Bunu əd-Dəraqutni rəvayət etmişdir, lakin bilinən bunun mürsəl şəklidir. Bunu yenə əd-Dəraqutni, Amr bin Şueyb, o atası, o da babası kanalı ilə rəvayət etmişdir, isnadı zəifdir. Yenə əd-Dəraqutni bunu Amr bin Xaricənin hədisindən ikinci ləfz ilə rəvayət etmişdir və bu, əl-Beyhəqidədir.”
“ət-Təlxis əl-Habir fi Təxric Əhədis ər-Rafi əl-Kəbir”, 3/197-200
|
| |
| |
| Muslimah_92 | Tarix: Bazar ertəsi, 04.06.2012, 22:22 | Yazı # 73 |
|
UXTI
Qrup: İdarəçilər
Yazı: 522
Reputasiya: 6
Status: Saytda deyil
| Alləmə Şihəb əd-Din əl-Buseyri - rahiməhullah - Ənəs bin Malikdən gələn rəvayət haqqında deyir:
حدّثنا هشام بن عمار . ثنا محمد بن شعيب بن شابور . ثنا عبد الرحمن بن يزيد بن جابر عن سعيد بن أبي سعيد؛ أنه حدثه عن أنس بن مالك ،؛ قال: إني لتحت ناقة رسول الله يسيل علي لعابها. فسمعته يقول: «إن الله قد أعطى كل ذي حق حقه. ألا لا وصية لوارث».
هذا إسناد صحيح رجاله ثقات رواه الدارقطني في سننه من طريق عبد الرحمن بن يزيد به، ورواه البيهقي في الكبرى من طريق الدارقطني فذكره، وله شاهد من حديث خارجة وأبو أمامة، رواه أصحاب السنن وقال الترمذي فيهما: حسن صحيح.
“Bizə Hişam bin Ammər rəvayət etdi. Bizə Muhamməd bin Şueyb bin Şabur rəvayət etdi. Abdurrahmən bin Yezid bin Cabir bizə Said bin Əbi Saiddən rəvayət etdi ki, o, bunu Ənəs bin Malikdən rəvayət etmişdir. Dedi: “Mən Allahın Elçisinin dəvəsinin altında elə durmuşdum ki, (dəvənin) ağzının suyu üstünə tökülürdü və onu belə deyərkən eşitdim: “Həqiqətən Allah hər bir haqq sahibinə haqqını vermişdir. Diqqət edin! Varisə vəsiyyət yoxdur!”
Bunun isnadı səhihdir və raviləri də siqadır. Bunu əd-Dəraqutni “əs-Sünən” əsərində Abdurrahmən bin Yezid yolu ilə rəvayət etmişdir və bunu əl-Beyhəqi “əl-Kubra” əsərində “əd-Dəraqutni” vasitəsilə rəvayət etmişdir. Bu hədisin Xaricədən, Əbu Uməmədən rəvayət olunan şahidləri vardır. Bunu “əs-Sünən” sahibləri rəvayət ediblər və ət-Tirmizi bunlar haqqında demişdir: “Həsən səhihdir.”
“Misbəh əz-Zucəcə alə Sünəni İbn Macə”, 3/144
İbn Hacər isə Muhamməd bin Ali əl-Baqirdən - radiyallahu anhu - gələn rəvayət haqqında deyir:
حديث لا وصية لوارث ولا إقرار له بدين الدارقطني من طريق جعفر بن محمد عن أبيه وفيه مع إرساله ضعف ووصله أبو نعيم في تاريخ أصبهان في ترجمة أشعث بن شداد بذكر جابر فيه
“Varisə vəsiyyət yoxdur və din bunu qəbul etmir” hədisi, əd-Dəraqutni, Cafər bin Muhamməd yolu ilə atasından rəvayət etmişdir və bu, mürsəl olduğu üçün zəifdir. Lakin Əbu Nueym “Tarix İsbahan” kitabında Əşas bin Şidədin tərcümeyi-halında tam şəkildə rəvayət etmişdir və sənədində Cabirin adını zikr etmişdir.”
“əd-Dirayə fi Təxric Əhədis əl-Hidayə”, 2/180
Dar əl-Marifə
|
| |
| |
| Muslimah_92 | Tarix: Bazar ertəsi, 04.06.2012, 22:22 | Yazı # 74 |
|
UXTI
Qrup: İdarəçilər
Yazı: 522
Reputasiya: 6
Status: Saytda deyil
| Mühəddis, Şeyx Nasir əd-Din əl-Albani - rahiməhullah - İbn Abbasdan gələn rəvayət haqqında deyir:
وأما حديث عبد الله بن عباس فيرويه محمد بن مسلم عن ابن طاوس عن أبيه عنه مرفوعا : " لا وصية لوارث " . قلت : وهذا إسناد حسن كما قال الحافظ في " التلخيص ) ( 3 / 92 ) . وله طريق أخرى عن ابن عباس بزيادة في المتن إسنادها ضعيف كما يأتي بيانه قي الحديث الذي بعده . وقد اختلط أحدهما بالاخر على من خرج أحاديث " تحفة الفقهاء " ( 3 / 291 ) فتقولوا تحسين الحافظ المذكور عقب حديث ابن عباس المشار إليه الضعيف ! وهذا تخليط سببه عدم الرجوع إلى الأصول . وكم لهم من مثل هذا في الكتاب المذكور
"Abdullah ibn Abbasın hədisinə gəldikdə isə, bunu Muhamməd bin Muslim, İbn Tavusdan, o da atasından mərfu olaraq rəvayət etmişdir: "Varisə vəsiyyət yoxdur." Deyirəm: əl-Hafizin "ət-Təlxis"də (3/92) dediyi kimi isnadı həsəndir. Bu hədisin İbn Abbasdan başqa yolla da rəvayəti vardır və bunun mətnində ziyadə vardır və isnadı da zəifdir. Bunun izahı növbəti hədisdə gələcəkdir. "Tuhfətul-Fuqaha" (3/291) kitabındakı hədisləri təxric edən, bu iki hədisin birini o biri ilə qarışdırmışdır və işarə olunan İbn Abbasın hədisindən sonra əl-Hafizin yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi hədisə həsən hökmü verməsini zəif saymışdır! Hədisləri bu şəkildə qarışdırmağın səbəbi isə hədislərin kökünü araşdırmamaqdadır. Alimlərin məzkur kitablarda bunun kimi o qədər xətaları olmuşdur ki!!!"
"İrva əl-Ğalil", 6/89
--------------------
|
| |
| |
| Muslimah_92 | Tarix: Bazar ertəsi, 04.06.2012, 22:22 | Yazı # 75 |
|
UXTI
Qrup: İdarəçilər
Yazı: 522
Reputasiya: 6
Status: Saytda deyil
| Yuxarıda Ənəs bin Malikdən gələn rəvayətdəki problem haqqında İmam əz-Zeylainin sözlərini oxuduq və anladığımız qədəri ilə problem sənəddəki Said bin Əbi Said adındakı ravidir və onun hansı İbn Əbi Said olmasında iki fərqli görüş vardır. Onun əl-Məqburi olduğunu söyləyən alimlər hədisi səhih sayıblar, onun əs-Sahili olduğunu söyləyənlər isə hədisin bu rəvayətini zəif sayıblar. Ənəsin rəvayəti haqqında Şeyx əl-Albani deyir:
وأما حديث أنس بن مالك فله عنه طريقان : الأولى : عن عبد الرحمن بن يزيد بن جابر نا سعيد بن أبي سعيد عن أنس ابن مالك قال : " إني لتحت ناقة رسول الله صلى الله عليه وسلم يسيل علي لعابها فسمعته يقول " : فذكره . أخرجه ابن ماجه ( 2714 ) والدارقطني ( 454 - 455 ) وعنه البيهقي وقال ابن التركماني : " وهذا سند جيد " . وقال البوصيري في " الزوائد " ( ق 168 / 2 ) : " وهذا إسناد صحيح ورجاله ثقات " . قلت : وهذا منهم بناء على أن سعيد بن أبي سعيد إنما هو المقبري وصنيع البيهقي يدل على أنه ليس به فإنه قال عقب الحديث : " ورواه الوليد بن مزيد البيروتي عن عبد الرحمن بن يزيد بن جابر عن سعيد بن أبي سعيد شيخ بالساحل قال : حدثني رجل من أهل المدينة قال : إني لتحت ناقة رسول الله صلى الله عليه وسلم فذكره " . وتلقى هذا عن البيهقي الحافظ ابن عبد الهادي صاحب " التنقيح " فنقل عنه - ولم أره - الزيلعي أنه قال فيه : " حديث أنس هذا ذكره ابن عساكر وشيخنا المزي في " الأطراف " في ترجمة سعيد المقبري وهو خطأ وإنما هو الساحلي ولا يحتج به هكذا رواه الوليد بن مزيد البيروتي . . . " . قلت : فذكر ما قدمته عن البيهقي . وقد عارضه الشيخ أبو الطيب الابادي فقال في " التعليق المغني " : " لكن رواه الطبراني في " مسند الشاميين " : حدثنا أحمد بن أنس بن مالك ثنا هشام بن عمار ثنا محمد بن شعيب ثنا عبد الرحمن بن يزيد بن جابر عن سعيد بن أبي سعيد المقبري عن أنس . . . " . قلت : فوقع في هذا الاسناد التصريح بأنه المقبري فهذا يعارض ما استند عليه ابن عبد الهادي أنه الساحلي وكنت أود أن أرجح عليه إسناد الطبراني هذا لولا أن فيه هشام بن عمار وفيه ضعف قال الحافظ : " صدوق مقرئ كبر فصار يتلقن فحديثه القديم أصح " . وعليه فرواية البيهقي أصح لأن الوليد بن مزيد البيروتي ثقة لا سيما وظاهر كلام الحافظ في " التهذيب " أنه قد توبع فقد قال : " قد جاء في كثير من الروايات عن عبد الرحمن بن يزيد بن جابر عن سعيد ابن أبي سعيد الساحلي عن أنس والرواية التي وقعت لابن عساكر وفيها عن ابن جابر عن سعيد بن أبي سعيد المقبري كأنها وهم من احد الرواة وهو سليمان بن أحمد الواسطي فإنه ضعيف جدا وإن المقبري لم يقل أحد أنه يدعي الساحلي وهذا الساحلي غير معروف تفرد عنه ابن جابر " . قلت : لكن الواسطي هذا ليس في إسناد الطبراني فالعلة من هشام بن عمار . واللة أعلم . الطريق الثانية : عن أبي حارثة كعب بن خريم ثنا سليمان بن سالم الحراني عن الزهري عن . أنس بن مالك به . أخرجه تمام في " الفوائد " ( 10 / 2 ) . قلت : وهذا سند ضعيف من أجل الحراني هذا ضعيف اتفاقا
"Ənəs bin Malikin hədisinə gəldikdə isə, ondan iki yol ilə rəvayət edilmişdir: Birincisi: Abdurrahmən bin Yezid bin Cabirdən: Said bin Əbi Said bizə Ənəs bin Malikdən xəbər verdi, dedi: "Mən Allah Elçisinin dəvəsinin altında elə durmuşdum ki, dəvənin ağzının suyu üstümə axırdı və peyğəmbəri bel deyərkən eşitdim: "hədisi zikr edir..." Bunu İbn Macə (2714) və əd-Dəraqutni (454-455) rəvayət etmişdir və əd-Dəraqutnidən isə əl-Beyhəqi rəvayət etmişdir. İbn ət-Türkməni dedi: "Bunun sənədi gözəldir." əl-Buseyri isə "əz-Zəvaid"də (2/rəq: 168) dedi: "Bunun isnadı səhihdir və raviləri siqadır." Deyirəm: Onlar Said bin Əbi Saidin burada əl-Məqburi olduğuna əsaslanaraq bunu deyirlər və əl-Beyhəqinin rəvayəti isə dəlalət edir ki, o, əl-Məqburi deyildir. əl-Beyhəqi bu hədisdən sonra deyir: "Bunu əl-Vəlid bin Məzid əl-Beyruti, Abdurrahmən bin Yezid bin Cabirdən, o da Sahildə bir şeyx olan Said bin Əbi Saiddən rəvayət ediblər, dedi: Mənə mədinə əhlindən bir kişi rəvayət etdi: ""Mən Allah Elçisinin dəvəsinin altında elə durmuşdum ki..." və sonra hədisi zikr edir. Bunu əl-Beyhəqidən "ət-Tənqih" kitabının sahibi əl-Hafiz İbn Abdilhadi almışdır və əz-Zeyləi - bunu görməmişəm - onun belə dediyini nəql etmişdir: " Ənəsin bu hədisini İbn Asakir və şeyximiz əl-Mizzi “əl-Ətraf”da Said əl-Məqburinin tərcüməyi-halında zikr edirlər. Bu, xətadır. Həqiqətdə onun adı əs-Sahili’dir və o, hüccət sayılmaz. Bu şəkildə bunu əl-Valid bin Məzid əl-Beyruti..." Deyirəm: sonra əl-Beyhəqidən gələn rəvayəti zikr etmişdir. əş-Şeyx Əbu Tayyib əl-Abadi ("Avn əl-Məbud" kitabının sahibi) ona etiraz etmiş və "ət-Taliq əl-Muğni" kitabında demişdir: "Lakin bunu ət-Tabərani "Müsnəd əş-Şəmiyyin"də rəvayət etmişdir: bizə Əhməd bin Ənəs bin Malik rəvayət etdi: bizə Hişam bin Ammər rəvayət etdi: bizə Muhamməd bin Şueyb rəvayət etdi: Abdurrahmən bin Yezid bin Cabir bizə Said bin Əbi Said əl-Məqburidən, o da Ənəsdən rəvayət etdi..." Deyirəm: bunun sənədində açıq-aydın Said bin Əbi Saidin əl-Məqburi olduğu anlaşılır və bu isə İbn Abdilhadinin həmin ravinin əs-Sahili olmasına əsaslanmasını inkar edir. Əgər sənədində Hişam bin Ammər olmasaydı, o zaman ət-Tabəraninin bu isnadına üstünıük vermək istərdim, lakin Hişamda zəiflik vardır. əl-Hafiz onun haqqında dedi: "Saduqdur, muqridir, yaşlandı və sonra hədis rəvayət etməyə başladı. Əvvəlki hədisi daha səhihdir..." əl-Beyhəqinin rəvayəti daha səhihdir, çünki əl-Vəlid bin Məzid əl-Beyruti siqadır, xüsusilə əl-Hafiz "ət-Təhzib"də buna digər rəvayətlərdə tabe olunduğunu söyləyir. əl-Hafiz belə dedi: "Rəvayətlərin çoxunda "Abdurrahmən bin Yezid bin Cabirdən, o isə Said bin Əbi Said əs-Sahilidən, o da Ənəs" yolu ilə gəlmişdir və İbn Asakirin gətirdiyi rəvayətdə isə İbn Cabirdən, o da Said bin Əbi Said əl-Məqburidən gəlmişdir və sanki burada ravilərdən birindən xəta olaraq gəlmişdir. Bu isə Süleyman bin Əhməd əl-Vasitidir və o, çox zəif ravidir. əl-Məqburiyə gəldikdə isə heç kəs onun özünü əs-Sahili çağırdığını söyləməmişdir. əs-Sahili isə tanınmır, ondan yalnız İbn Cabir rəvayət etmişdir." Deyirəm: lakin ət-Tabəraninin sənədində bu əl-Vasiti yoxdur, onun sənədində illət Hişam bin Ammərdəndir. Doğrusunu Allah bilir! İkinci rəvayət yolu: Əbu Harisə Kab bin Xarimdən: Süleyman bin Salim əl-Harrani bizə əz-Zuhridən, o da Ənəs bin Malikdən bu hədisi rəvayət etdi. Bunun tamamı "əl-Fəvaid"də (2/10) təxric olunub. Deyirəm: Bunun sənədi isə əl-Harrani səbəbi ilə zəifdir, çünki o, ittifaq ilə zəifdir."
"İrva əl-Ğalil", 6/89-91
|
| |
| |
| Muslimah_92 | Tarix: Bazar ertəsi, 04.06.2012, 22:23 | Yazı # 76 |
|
UXTI
Qrup: İdarəçilər
Yazı: 522
Reputasiya: 6
Status: Saytda deyil
| Şərqlə qərb arası qiblədir, Hədisin izahı
Hədisin əslində reallıqla heç bir ziddiyəti yoxdur. Bu hədis barədə alimlərin sözləri çoxdur və ondan müxtəlif mənalar çıxarılmışdır.
1. Bu hədis dəlildir ki, dünyanın istənilən yerində namaz qılmaq caizdir, çünki peyğəmbərimiz, salləllahu aleyhi va səlləm, qiblənin təyin olunması ilə buna işarə etmişdir.
İmam əz-Zeylai əl-Hənəfi deyir:
وهذا الحديث له معنيان : أحدهما : أن المراد صحة الصلاة في جميع الأرض . والثاني : أن تكون القبلة متوسطة بين المشرق والمغرب , ويؤيده ما روي عن عبد الله بن عمرو بن العاص , قال : إذا جعلت المشرق عن يسارك والمغرب عن يمينك , فما بينهما قبلة انتهى
"Bu hədisin iki mənası vardır: Birinci:Qəsd olunan budur ki, Yer üzünün hər yerində namaz səhihdir.
İkinci: Qiblə şərq ilə qərbin arasında orta bir yerdədir və bunu dəstəkləyən Abdullah bin Amr bin əl-Asdan rəvayət olunan sözlərdir: dedi: "Əgər şərqi sol tərəfinə və qərbi isə sağ tərəfə yerləşdirsən, onların arasındakı qiblə olur." Sitatın sonu."
"Nəsb ər-Rayə", 1/438
2. Hədisin dəlalət etdiyi digər bir məna isə qiblənin təyin edilməsindəki genişlikdir. Bununla qəsd olunan odur ki, Məscidul-Haramı görmədikdə, yəni uzaq bir məsafədə olduqda onu dəqiq təsbit etmək qeyri-mümkün olduğu üçün rahatlıq verilmişdir. Yəni, təxmini olsa da qibləni müəyyən etməyə cəvaz vardır. Ona görə də Bağdadda tikilən ilk məscidlər təxminən 30 dərəcə qiblədən yayınmışdır. Yəni, təxmini olaraq hesablanmışdır, bu isə həmin zamanda bunu təsbit etməyin çətinliyindən irəli gəlirdi.
İmam əs-Sənani, rahiməhullah, bu görüşü "Buluğ əl-Məram"ın şərhində nəql edir və deyir:
والحديث دليل على أن الواجب استقبال الجهة، لا العين في حق من تعذرت عليه العين، وقد ذهب إليه جماعة من العلماء؛ لهذا الحديث.
"Bu hədis dəlildir ki, vacib olan həmin istiqamətdə yönəlməkdir, yoxsa gözlə görə bilməyən biri üçün dəqiq olaraq ora yönəlmək vacib deyildir. Bu hədisə əsasən alimlərdən bir camaat bu görüşü qəbul etmişdir."
"Subul əs-Sələm", 1/464
3. Daha doğru olan görüşə görə:
Peyğəmbərimiz, salləllahu aleyhi va səlləm, bu sözləri Mədinədə söyləmişdir və bu mədinə xalqına aiddir. Eləcədə Mədinədən Şimalda yerləşən və eynilə mədinəlilər kimi Kəbə onlara nisbətdə cənubda olan bütün bölgələrə aiddir. Məsələn, İraq və Xorasan və eyni zolaqda olan digər bölgələr. Eləcədə Kəbədən Cənuba doğru da eyni hal aiddir, yəni qəbr ilə şərq arası onlar üçün də qiblə sayılmaqdadır. Məs: Yəmən.
Bu hədisin şərhi barədə İmam əş-Şavkani deyir:
وقد اختلف في معنى حديث الباب الأول , فقال العراقي : ليس عاما في سائر البلاد , وإنما هو بالنسبة إلى المدينة المشرفة وما وافق قبلتها , وهكذا قال البيهقي في الخلافيات , وهكذا قال أحمد بن خالويه الوهبي . قال : ولسائر البلدان من السعة في القبلة مثل ذلك بين الجنوب والشمال ونحو ذلك . قال ابن عبد البر : وهذا صحيح لا مدفع له ولا خلاف بين أهل العلم فيه . وقال الأثرم : سألت أحمد بن حنبل عن معنى الحديث فقال : هذا في كل البلدان إلا بمكة عند البيت فإنه إن زال عنه شيئا وإن قل فقد ترك القبلة , ثم قال : هذا المشرق وأشار بيده وهذا المغرب وأشار بيده , وما بينهما قبلة , قلت له : فصلاة من صلى بينهما جائز ؟ قال : نعم وينبغي أن يتحرى الوسط .
قال ابن عبد البر : تفسير قول أحمد هذا في كل البلدان يريد أن البلدان كلها لأهلها في قبلتهم مثل ما لمن كانت قبلتهم بالمدينة الجنوب التي يقع لهم فيها الكعبة فيستقبلون جهتها ويتسعون يمينا وشمالا فيها ما بين المشرق والمغرب , يجعلون المغرب عن أيمانهم والمشرق عن يسارهم . وكذلك لأهل اليمن من السعة في قبلتهم مثل ما لأهل المدينة ما بين المشرق والمغرب إذا توجهوا أيضا قبل القبلة , إلا أنهم يجعلون المشرق عن أيمانهم والمغرب عن يسارهم . وكذلك أهل العراق وخراسان لهم من السعة في استقبال القبلة ما بين الجنوب والشمال مثل ما كان لأهل المدينة من السعة فيما بين المشرق والمغرب .
"İlk hədisin mənası barədə alimlər ixtilaf etmişdir. əl-İraqi dedi: "Bu hədis digər bütün ölkələr haqqında ümumi mənada gəlməmişdir. Əslində bu, şərəfli Mədinə şəhərinə nisbətdə deyilmişdir və oranın qibləsinə nəyin uyğun gəlməsi barədə söylənilmişdir. Eyni görüşü əl-Beyhəqi "əl-Xilafiyət" əsərində bildirmişdir. Yenə eyni görüşü Əhməd bin Xaləveyh əl-Vəhbi söyləmişdir. Dedi: "Bu, Mədinə kimi şimal ilə cənub arasında qiblədən eyni zolaqda olan digər ölkələrə aiddir." İbn Abdilbərr dedi: "Doğru olan budur və bun inkar etmək mümkün deyildir. Elm əhli arasında bu barədə ixtilaf yoxdur. " əl-Əsram dedi: "Əhməd bin Hənbəldən bu hədisin mənası barədə soruşdum. Dedi: "Bu, bütün ölkələr aiddir, yalnız əl-Beytin yanında Məkkədə olduqda istisnadır. Əgər o zaman onun istiqamətindən bir qədər kənara çıxsan, az da olsa belə qibləni tərk etmiş olursan." Daha sonra dedi: "Bura şərqdir" və əli ilə işarə etdi və "bura isə qərbdir" və əli ilə işarə etdi. "Bunların arasındakı qiblədir." Ona soruşdum: "Bunun ikisi arasındakı istiqamətdə qılınan namaz caizdir?" Dedi: "Bəli, (məşriqlə məğribin) ortasını axtarmaq lazımdır."
İbn Abdilbərr dedi: "Əhmədin "bu, bütün ölkələrə aiddir" sözünün izahı budur: o, bununla əhalisi üçün Mədinə kimi qibləsi cənub istiqamətdə olan ölkələri qəsd edir. O ölkələr ki, onlara nisbətdə həmin istiqamətdə Kəbə yerləşir və o tərəfə yönəlirlər və şərq ilə qərb onların sağ və sol tərəflərinə isabət edir. Qərb tərəfi sağa doğru və şərqi isə sola doğru yerləşdirilir. Eləcədə yəmən əhli üçün də eyni şey aiddir, onlar da mədinə əhli kimi qiblənin istiqamətini məğrib və məşriq arasında tapırlar, əgər o tərəfə yönəlsələr qiblə qarşılarında olacaqdır. Lakin bu zaman şərq tərəfi sağa doğru, qərb tərəfi isə sola doğru yerləşdirməlidirlər. Eynilə İraq və Xorasan əhli kimi cənub ilə şimal arasında məsafədə qiblənin istiqaməti mədinə əhlində olduğu kimi şərq və məğrib arasında müəyyən olunur."
"Neylul-Əvtar", 2/197-198
|
| |
| |
| Muslimah_92 | Tarix: Bazar ertəsi, 04.06.2012, 22:24 | Yazı # 77 |
|
UXTI
Qrup: İdarəçilər
Yazı: 522
Reputasiya: 6
Status: Saytda deyil
| Hədisin müəyyən ərazidə yaşayanlara xitabən olması fikrini dəstəkləyən bir rəvayət vardır ki, Hafiz İbni Kəsir – rahimahullah – bunu “Bəqərə 115” təfsirində rəvayət edir:
وقد أورد الحافظ أبو بكر بن مَرْدُويه في تفسير هذه الآية من حديث أبي معشر، عن محمد بن عمرو بن علقمة، عن أبي سلمة، عن أبي هريرة، قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: "ما بين المشرق والمغرب قبْلَة لأهل المدينة وأهل الشام وأهل العراق
“Hafiz Əbu Bəkr bin Mərdəveyhin təfsirində bu ayənin açıqlamasında Əbu Məaşərdən hədis varid olmuşdur. Muhamməd bin Amr bin Alqamə, Əbu Sələmədən, Əbu Hureyrədən:
“Rəsulullah – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu:
“Şərq və qərbin arası, Mədinə, Şam və İraq əhli üçün qiblədir.”
Qaynaq: Hafiz İbni Kəsir: Təfsirul Quranil Azim: 1/395
Təhqiq: Səmi bin Muhamməd Sələmə: 1420/1999
|
| |
| |
| Muslimah_92 | Tarix: Çərşənbə axşamı, 05.06.2012, 15:16 | Yazı # 78 |
|
UXTI
Qrup: İdarəçilər
Yazı: 522
Reputasiya: 6
Status: Saytda deyil
| MUSLIMIN ŞÄRHLÄRI, İMAM MUSLIMIN HEDISLERINi KIMLER SHERH EDiB?
1. İlk Şarih: Cuveyni Əbu İmran Musa bin Abbas bin Muhamməd Ən Nisəburi (vəfatı 323 h.)
Kitabın adı: Şərhu Camiis Sahih (شرح جامع الصحيح)
2. Əbul Valid, Hasan bin Muhəmməd bin Əhməd bin Harun əl Quraşi ən Nisaburi. (277-349/890-960) Şafii fəqihi, muhaddis, hafiz...
Kitabın adı: Şərhu Camiis Sahih li Muslim (شرح جامع الصحيح لمسلم)
3. Əbul Hasan, AbdulĞafir bin İsmail bin AbdulĞafir bin Muhamməd Ən Nisaburi. (451-529/1059-1135)
Şafii fəqihlərindən, tarixçi, ədəbiyyat və lüğət alimidir.
Kitabın adı: Əl Mufhim fi Şərhi Ğaribi Muslim ( المفهم في شرح غريب مسلم )
4. Muhamməd bin Əli bin Ömər Ət Təmimi Əl Məzəri. (453-536/1061-1141)
Kunyəsi Əbu Abdullahdır. Malikilərdən olub, Siciliyalı (İtalya) Muhəddisdir. Bəzi Əsərləri:
Ət Təlqin
Əl Kəşf Vəl İnba
İzahul Mahsul fil Usul
“Əl Mulim” ən qədim şərhlərdən biridir. Hədislərdə sadəcə izaha möhtac gördüyü yerləri şərh edib incə mənalara işarə edilmiş,hökmlər istinbat edilmişdir. Mətbudur (endir)
Kitabın adı: Əl Mulim bi Favaidi Muslim ( المعلم بفوائد مسلم )
5. Əbul Qasim, İsmail bin Muhamməd bin Əl Fadl bin Əli bin Əhməd Ət Teymi Əl Quraşi Ət Talhi Əl İsbahani. (457-535/1069-1142)
Kibar uləmadandır. Hədisçi, fəqih, ədib, lüğətçi və nəhivçidir. Ərəb və Fars dillərində bir çox əsərləri vardır.
Kitabın adı: Şərhu Camiis Sahih li Muslim (شرح جامع الصحيح لمسلم)
6. Qadı İyad. Əbul Fadl, İyad bin Musa bin İyad bin Ömər Əl Yahsubi. (476-544/1083-1149)
Səbtdə anadan olmuş, muhaddis, dilçi və fəqihdir. Əbu Əli Əs Sadəfi, İbni Rüşd və Əbu Bəkr İbni Arabi kimi böyük alimlərdən dərs almışdır. Səbtdə, sonra isə Ğırnatada (Əndəlus) qazi olmuşdur. Bəzi əsərləri:
Əş Şifa bi Tarifi Huquqil Mustafa
Tərtibul Mədarik
Məşariqul Ənvər alə Sihahil Asar
Kitabul İman
Əl Ğunyə
“İkməlul Mulim” adlı şərh kitabını Məzərinin “Əl Mulim” əsərindəki nöqsanları tamamlamaq üçün yazmışdır. 9 cild halında nəşr edilmişdir. (endir)
Kitabın adı: İkmalul Mulim bi Favaidi Muslim ( اكمال المعلم بفوائد مسلم )
7. Avnuddin Əbul Muzəffər, Yahya bin Hubeyrə bin Muhamməd bin Hubeyrə bin Said Əş Şeybani. (497-560/1104-1165).
Hanbəli alimlərindən olub ədib, nəhivçi və qurra idi. Zəhərlənərək öldürülmüş, cənazəsini İbnul Cəvzi yumuşdur. Yazdığı şərh Humeydinin “Əl Cəm Beynəs Sahihayn” kitabının şərhidir.
Kitabın adı: Əl İzah Ən Məanis Sihah ( الإيضاح عن معانى الصحاح )
8. Əhməd bin Muhamməd Əl Hasən bin Curə Əl Bəlnisi (vəfatı 601 h)
Əndəlus fəqihlərindəndir və Zəhəbi adıyla məşhurdur.
Kitabın adı: Şərhu Sahihi Muslim (شرح صحيح مسلم )
9. İmaduddin, AbdurRahman bin Abdul Baqi Əl Muri (553-624 h)
Şafii imamlarındadır.
Kitabın adı: Şərhu Camiis Sahih li Muslim ( شرح جامع الصحيح لمسلم )
10. Sibt Əl Cəvzi, Şəmsudin Əbul Muzəffər Yusuf bin Farğili bin Abullah Ət Turki Əl Bağdadi. (581-653 h)
“Miratuz Zaman fi Tarihil Ayan” adlı 40 cildlik bir tarix kitabıyla yanaşı 27 cildlik bir təfsiri də vardır.
Kitabın adı: Şərhul Camiis Sahih ( شرح الجامع الصحيح )
11. Əbul Abbas, Əhməd bin İbrahim Əl Qurtubi. (578-656/1182-1258)
Maliki fəqihlərindəndir. “İxtisaru Sahihi Buxari” və “Muxtasarus Sahiheyn” adlı əsərləri var. Muslim şərhi mətbudur. (endir: pdf word)
Kitabın adı: Əl Mufhim limə Əşkələ min Təlxisi Kitabi Muslim ( المفهم لما اشكل من تلخيص كتاب مسلم )
12. Muhyiddin Əbu Zəkəriyyə Yahya bin Şərif bin Muri bin Həsən bin Huseyn Ən Nəvəvi Əd Diməşqi. (631-676/1233-1277)
“Muslimin” ən məşhur şərhlərindən biridir. İmam Nəvəvi Şafii alimlərindən olub, məncə təqdimata ehtiyacı olmayacaq qədər məşhurdur. Qısa və faydalı bir ömür keçirmişdir. Kitab mətbudur. (Endir: word pdf ) (Oxu)
Kitabın adı: Əl Minhəc fi Şərhi Sahihi Muslim bin Əl Haccac ( المنهاج في شرح صحيح مسلم بن الحجاج )
13. İbnu Əbil Əhvəs, Əbu Əli Həsən bin AbdulAziz bin Muhamməd Əl Quraşi Əl Əndəlusi. (603-699 h)
Kitabın adı: Əl Murabul Mufhim fi Şərhi Sahihi Muslim ( المعرب المفهم في شرح صحيح مسلم )
14. İbni Kikildi Saləhuddin, Halil bin Kikildi bin Abdullah Əl Alai Əbu Said Əd Diməşqi. (694-761)
Muslimin “Sahih” kitabından alınmış 100 hədisin şərhidir.
Kitabın adı: Əl Miatul Muntəqat min Sahihi Muslim ( المئة المنتقات من صحيح مسلم )
15. Siracuddin Əbu Hafs, Ömər bin Əli bin Əhməd bin Muhəmməd bin Abdullah Əl Ənsari Əl Vadiaşi Əl Əndəlusi. (723-804/1323-1402)
Şafi fəqihlərindən olub, muhaddis, hafiz, üsulçu və tarixçidir. İbni Mulaqqin adıyla məşhurdur.
Kitabın adı: Şərhu Zəvaidi Muslim aləl Buxari ( شرح زوائد مسلم على البخاري )
16. Əbu Abdullah Muhamməd bin Xaləf Əl Əlbiri Əl Qurtubi Əl Ubbi (v 827 h.)
Maliki fəqihlərindən olub, Xəlifə Əl Vəştani ismiylə bilinir.
Əd Durrətul Vusta fi Muşkili Muvətta və Şərhu Furui İbni Hacib adlı əsərləri var.
Kitabın adı: İkmalul Mulim fi Şərhi Sahihi Muslim ( إكمال المعلم شرح صحيح مسلم )
17. Əbu Abdullah Şəmsuddin Muhamməd bin Ataullah bin Muhamməd Əl Hərəvi (767-829 h.)
Heratlı Şafii fəqihlərindəndir. Taftazani və Curcani kimi kibər uləmədan dərs aldı.
Bəzi əsərləri:
Məfaliul Əsrar fi Şərhi Məşariqil Ənvər
Şərhu Məsabihus Sunnə
Ət Tənvir fi Təlxisil Camiil Kəbir
Təqribul Əhkəm
Kitabın adı: Fədlul Munim fi Şərhi Sahihi Muslim ( فضل المنعم في شرح صحيح مسلم )
18. Təqiyyuddin, Yəhya bin Muhamməd bin Yusuf bin Əli Əl Kirmani Əl Bəğdədi.
(762-833 h /1361-1430 m)
Kitabın adı: Şərhu Camiis Sahih ( شرح جامع الصحيح )
19. Təqiyyuddin, Əbu Bəkr bin Muhamməd bin Abdul Munim Ələvi Əl Hisni (752-839 h / 1351-1442 m)
Şafii fəqihlərindən olub, bir çox faydalı çalışmaları var. Hənəfi fiqhində hakim kitablardan olan “Əl Hidəyə” üzərinə şərh yazmışdır. İbni Teymiyyəni çox sərt şəkildə tənqid edənlərdəndir. Bəzi əsərləri:
Kifayətul Əhyər
Şərhut Tənbih
Şərhul Hidəyə
Fətva fi İbni Teymiyyə
Kitabın adı: Şərhu Sahihi Muslim ( شرح صحيح مسلم )
|
| |
| |
|
